Ouder worden is vooral voor vrouwen een taboe. De laatste jaren lijken oudere vrouwen wat meer in de mainstreammedia te komen (Judi Dench als M in James Bond, Maggie Smith als Violet Crawley in Downton Abbey, Diana Rigg als Olenna Tyrell in Game of Thrones), maar de leeftijdsgroep rond de pensioenleeftijd blijft toch veelal onzichtbaar in verhalen. Alleen al daarom valt het te prijzen dat de Australische bestsellerauteur Charlotte Wood (1965) met Het weekend een roman heeft geschreven waarin drie vriendinnen centraal staan die in de zeventig zijn.
Voormalige horecakoningin Jude, literatuurwetenschapper Wendy en uitgerangeerde actrice Adele gaan met kerst naar het vakantiehuisje van hun vriendin Sylvie, die elf maanden eerder is overleden. Zoals ze zelf benadrukken is het geen vakantie, ze zijn er om het huis op te ruimen zodat de partner van Sylvie het kan verkopen. Doordat het viertal een drietal is geworden, staan de verhoudingen op scherp.
Originele zinnen
De leeftijd van de vrouwen wordt niet alleen duidelijk uit de context, maar ook door het taalgebruik. Zo worden er in de tekst verouderde uitdrukkingen gebruikt als ‘ginnegappen’ en ‘het land hebben aan’. Complimenten voor vertaler Ireen Niessen, deze mooie toevoeging van Wood voelt in het Nederlands nergens geforceerd. Ook schuwt Wood humor niet: ‘Wat ze nu het liefst wilde was naar huis gaan en eten, en nog eens eten, en heel dik worden.’ Daarnaast stelt Wendy zich voor hoe twee mensen die zij niet mag samen in bed liggen ‘als droge takken’.
De originele zinnen zijn lichtpuntjes in deze roman. Verder is het ook interessant om kerst in een zomersetting te beleven, want het verhaal speelt zich af in Australië. Het is jammer dat de personages karikaturen dreigen te worden. De uitgerangeerde actrice die zichzelf regelmatig bij de voor- en achternaam noemt en zich wanhopig vastklampt aan haar nog altijd mooie borsten kennen we allemaal, Jude heeft al veertig jaar een verhouding met een getrouwde man terwijl ze verder zó zelfstandig is en Wendy is dik, heeft een oude, incontinente hond en verwaarloost zowel zichzelf als haar huis. De personages gedragen zich precies zoals je zou verwachten. Gecombineerd met het gegeven dat het verhaal zich afspeelt rond kerst blijven er weinig verrassingen over.
Nooit géén conflict
Een ander probleem is dat het lastig is om mee te leven met de personages. Jude is keihard en probeert iedereen haar wil op te leggen. Wendy houdt een hond die aan het wegkwijnen is in leven omdat ze geen afscheid kan nemen. Adele is lui en impulsief. In een toneelstuk zouden deze personages door hun botsende karakters en verschillende problemen in fantastische conflicten belanden, maar in een roman vraag je je door de gedachten van de personages vooral af waarom deze drie met elkaar bevriend zijn. Daarnaast lijkt het alsof ze elkaar sinds Sylvies dood, elf maanden eerder, niet meer hebben gezien. Ze kennen elkaar al veertig jaar, hebben allemaal een rijbewijs en werken geen van allen. Hoe kan het dat ze al die tijd niet hebben afgesproken?
Geen van hen overweegt het vakantiehuis te verlaten na de zoveelste opmerking onder de gordel. Dat, gecombineerd met de ouderdomskwalen en de hond die lijdt in plaats van leeft, maakt Het weekend deprimerend. De vrouwen hebben niemand anders. Hun vriendschap is praktisch, ontvlambaar, doordrenkt met geheimen, maar nooit leuk. In geen enkele herinnering speelt geluk een hoofdrol. Er is nooit géén conflict. Als lezer hoop je vooral dat iemand op het idee komt om een dierenarts te bellen voor die arme hond.
Taboes
Het is bewonderenswaardig hoe Charlotte Wood taboes als ouder worden, niet-heterorelaties, een borstprothese en lichaamssappen een natuurlijke plek geeft in het verhaal. Op die momenten gaat Het weekend over mensen, niet over karikaturale personages. De roman wordt langzaam opgebouwd om tijdens de laatste twintig pagina’s los te gaan. Aan de ene kant werkt dit heel goed. Het levert verrassende momenten op en toont wat er onder de op het eerste gezicht vreemde vriendschap verborgen ligt. Aan de andere kant voelt de climax gehaast en afgeraffeld. Heftige situaties worden erg snel aan de kant geschoven voor een onbevredigend einde.
De intentie van Het weekend is heel goed. Wood kan duidelijk schrijven en de vertaling is subliem. Het is jammer dat de personages oppervlakkig blijven, hun broze schouders kunnen deze roman niet dragen. Tijdens het lezen overheerst vooral het idee dat dit al eerder is gedaan, de vraag rijst waarom dit verhaal verteld moet worden. Oudere lezers zullen ongetwijfeld herkenning vinden in de innerlijke monologen van de personages. Door de manier van schrijven is dit boek ook interessant voor iedereen die in gedachten naar een vakantiehuis wil vluchten. Voor de lezer die houdt van personagegedreven fictie vertoont deze roman helaas te veel overeenkomsten met de ingezakte pavlova die Jude en Wendy op kerstavond serveren.
