Het is een liefdevol huwelijk tussen muziek en literatuur en toch rijzen er vaak problemen. Beide echtelieden zijn dominant en strijden om de voorrang. Als we ons voornemen om vol overgave te gaan luisteren naar een symfonie van Mahler en tegelijkertijd een boek ter hand nemen leidt dit onvermijdelijk tot een mislukking. De muziek voelt zich verongelijkt en het boek krijgt onvoldoende aandacht.

Bij de bespreking van het eerste muziekstuk geeft Stephan Sanders het zelf al aan: ‘Ik kan niet met een half oor luisteren en met een halve hand schrijven.’ Maar waarom zouden zijn lezers dan wel kunnen luisteren met een half oor en lezen met een half oog? Er wordt prachtige muziek ten gehore gebracht, alleen erg jammer dat die man er steeds doorheen praat. Het is allemaal wel te begrijpen, we worden nieuwsgierig gemaakt. Soms is de muziek verstild en ontroerend en vaak klinkt het bekend. Met sommige componisten willen we nader kennis maken en aan andere moeten we erg wennen. De CD kast wordt doorzocht en misschien wordt er ook nog wat oud vinyl afgestoft. Binnenkort zullen er zeker nieuwe aankopen volgen om dat ene vioolconcert of die cellosuite in zijn geheel te gaan beluisteren. De luisteraar wordt getergd wanneer na een korte introductie en lang niet altijd volledige toelichting, de muziek wordt afgebroken. Het is allemaal erg onbevredigend maar dat is nou net de bedoeling, de lezer/luisteraar wordt als het ware gedwongen om naar wegen te zoeken om het beeld te completeren.

Er is een heel goed begin, de cellosuite van Johan Sebastian zal zeker in de smaak vallen en bij velen bekend in de oren klinken. Ook Dietrich Fischer Dieskau is een oude bekende en zijn leerling Matthias Goerne gaat hem misschien wel overtreffen. De liederen van Schubert, je wilt ze vaker horen. Er zullen toch niet zo erg veel jongens zijn die op veertienjarige leeftijd elke dag naar La Mer van Debussy luisteren maar het is zeker geen gek idee om ze er kennis mee te laten maken waardoor ze op latere leeftijd dit symfonisch gedicht gaan waarderen. De koningin van de nacht klinkt natuurlijk bekend maar de stem van Erika Miklosa kenden we misschien nog niet, dan wordt het hoog tijd voor een nadere kennismaking. Die oude uitvoering van miss Florence Foster Jenkins uit 1944 in de Carnegie Hall, is natuurlijk nergens meer te krijgen. En dan Peter Schat, met zijn muziek en zijn stormachtig verlopen leven zou een lijvig boekwerk te vullen zijn. Een stukje uit de tekst van zijn werk voor koor Adem: ‘Ik adem de zoete bries in die uit uw mond komt.’ Hoe kom je erop.
De protestantse Max Bruch heeft het stuk voor cello en orkest Kol Nidrei, gebaseerd op het joodse gebed dat tijdens Jom Kippoer in de synagoge wordt gezongen, in 1881 gecomponeerd en Stephan Sanders heeft er in 2010 nog om gehuild. Het is dan ook een heel bijzonder werk.

Sanders vermeldt bij bijna elk besproken werk anekdotische bijzonderheden. Zo ook bij The Messiah van Händel. Händels weldoener was William Cavendish – de derde hertog van Devonshire. Niet belangrijk voor de muziek, toch leuk om te weten. Heel interessant is de vergelijking die hij maakt bij de bespreking van de Mazurka2, van Fredric Chopin, tussen de twee pianogiganten Arthur Rubinstein en Vladimir Horowitz. Hier zullen muziekliefhebbers nog vaak over na kunnen praten.
De discussie die over Carmina Burana van Carl Orff ongetwijfeld gaat ontstaan zou best eens heftig kunnen worden. Sanders maakt immers melding van het feit dat Orff zich de nazi belangstelling welwillend liet aanleunen en dat hij de favoriete componist was van Adolf Hitler. Bepaald geen aanbeveling en er heerst dus enig wantrouwen. Weliswaar geen nazi kunst maar wel vakkundig gemaakte kitsch. Puur genieten is het Vioolconcert no.1 van Sjostakovitsj, ten gehore gebracht door de maestro Itzhak Perlman. Het was David Oistrach die de eer te beurt viel om dit werk in 1955 op de première in Moskou te spelen. Trek gerust een hele avond uit voor Orfeo ed Euridice van Christoph Willibald Cluck. De stem van Andreas Scholl maakt het tot een hoogtepunt.
Er zijn er niet zo erg veel, Nederlandse componisten maar laten we ze wel in ere houden, ze zijn het zeker waard. Luister maar naar Six etudes van Herman Strategier.
Terloops komt een hele grote naam voorbij, Kathleen Battle, haar stem en haar uitvoering van Rachmaninovs Vocalise verdient natuurlijk veel meer aandacht dan hier in dit korte verhaaltje is gedaan en dan hebben we het nog niet eens over haar uitvoeringen van spirituals als Good News. Een onvergetelijk lyrische sopraan. Bij het horen van de Coronations Anthems van Händel lopen de rillingen over je rug en het is heel goed voor te stellen dat sommige kinderen ervan gedroomd hebben dat ze in de verkeerde wieg hebben gelegen toen ze deze muziek voor het eerst hoorden. Als we onze ogen dicht doen zien we het voor ons, de Westminster Abbey.

We mogen Stephan Sanders dankbaar zijn. Hij spoort met Met het oog op klassiek muziekminnend Nederland op een prikkelende wijze aan om vaker en intensiever naar klassieke muziek te luisteren.