Een boek vol leugens is de debuutroman van Mary Horlock en speelt zich af op het Engelse kanaaleiland Guernsey, gelegen voor de Franse kust. Horlock, geboren in Australië, groeide op op Guernsey en studeerde in Cambridge waarna ze curator werd bij de Tate Modern in Londen.
‘Ik heet Catherine Rozier. Noem me alsjeblieft niet Cathy, want dan spring ik. Denk maar niet dat ik bluf. Het is een val van duizend meter en ik ben wel dik, maar niet dik genoeg om terug te stuiteren.’
Met deze eerste regels wordt de hoofdpersoon geïntroduceerd. Het is 1985 en de vijftienjarige verteller, Catherine Rozier staat nogal defensief in het leven. Een geheim in haar familie, haar overgewicht en dat ze niet geliefd is onder haar leeftijdgenoten, spelen haar parten. Op het eiland leven wel meer geheimen. Verdrongen herinneringen aan de Duitse bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog zit de gemeenschap van Guernsey nog steeds dwars. En onlangs de dood van haar klasgenoot Nicolette. Haar zoektocht in de oorlogsarchieven van haar inmiddels (eveneens onder geheimzinnige omstandigheden) overleden vader, moeten haar steunen in de overtuiging dat de geschiedenis van haar familie debet is aan haar uitzichtloze leven. Was bijvoorbeeld haar oom Charles als veertien jarige jongen schuldig aan de dood van zijn vader en welke gevolgen had dat voor haar familie?
De hoofdstukken waarin Catherine haar verhaal vertelt, worden afgewisseld met verklaringen van haar oom, twintig jaar na de oorlog geschreven en door Catherine in het archief van haar vader gevonden. De urgentie van de vraag in Catherines verhaal – Heeft ze haar klasgenoot Nicolette over de rand van de klif geduwd?- en die in het verslag van Charles – Is het zijn schuld dat zijn vader door de Duitsers vermoord werd?- verdwijnt nog voor het boek op de helft is. De zoektocht van Catherine, de vragen die bij haar leven (waarom bracht haar vader de oorlogsgeschiedenis van het eiland zo obsessief in kaart) en het reconstrueren van haar familiegeschiedenis, verzandt in vaagheden. Door de vele bijzaken die de auteur aanhaalt, raak je als lezer al snel vermoeid. De ‘stem’ van oom Charles lijkt veel op de ‘stem’ van Catherine maar dan in verschillende settingen.
Halverwege verdwijnt ook de urgentie om de verslagen van de oom te volgen. Het verhaal van hem staat teveel op zichzelf waardoor het hinderlijk afleidt van het verhaal van Catherine. Lastig is ook dat elk hoofdstuk leest alsof het verhaal nog beginnen moet. De verwachting dat er iets te gebeuren staat, er iets onthult gaat worden, wordt steeds opnieuw aangewakkerd door de – dat moet gezegd – enthousiaste stijl van de auteur maar wordt nergens tot een einde gebracht. Zodat ook de hamvraag, of Catherine schuldig is aan de dood van Nicolette en onder welke omstandigheden ze is omgekomen, niet wordt beantwoord.
Uiteindelijk blijkt Catherine haar verhaal te hebben opgetekend voor haar moeder, die ze verwijt nooit naar haar te hebben omgekeken. In de laatste alinea bekent ze: ‘O, mam, wat heb ik gedaan? Kijk naar mij en naar wat ik heb gedaan. Je zat altijd met je neus in de boeken, dus heb ik er een speciaal voor jou geschreven. (…) Alles waar jij van houdt, zit erin. (…) zelfs een verrassende wending aan het eind. Die wending is dat jij de wending mag kiezen.’ Een wat al te gemakkelijk einde waarbij het idee dat er maar een punt aan gedraaid, is voor de hand ligt. En een mooie boodschap aan de lezer: zoeken jullie het zelf maar uit. Al Catherines intenties (het eiland ontvluchten, zich te laten ontmaagden, haar moeder een lesje te lezen) hebben dus tot niets geleid. De middelen om te vluchten zijn er niet, het vriendje wil haar niet en moeder zal het boek niet lezen. En de Catherine van het begin van het verhaal is aan het einde nog steeds dezelfde onbegrepen puber. Geen leerweg, geen ontsnapping en geen loutering was er voor haar.
Horlock is weliswaar een enthousiast verteller, maar ook onbetamelijk grenzeloos. Als ze in haar nawoord haar redacteur bedankt voor het beteugelen van haar ‘krankzinnige gebazel’, begrijp je als lezer wat ze daarmee bedoelt. Want veel van wat ze aan feiten en fictie ventileert is doorgeschoten gebazel waardoor Een boek vol leugens met zijn personages jammerlijk ten onder gaat. Daarnaast nemen de geschiedkundige gegevens een te prominente plaats in en bevat het boek welgeteld 64 voetnoten wat voor een roman beslist teveel is.
