Oogst week 26

Portugal, 1938. Salazar maakt de dienst uit, en onder zijn bewind moet Pereira journalist zijn. Zelfs op de kunstpagina is stelling nemen uit den boze. Door stelselmatig de bijdragen – necrologieën en herdenkingsartikelen – van een talentvolle jonge collega (en beschermeling), wegens te links en te subversief, te weigeren, draagt Pereira bij aan het levend begraven van kritische geesten. Maar er komt een moment dat het regime te ver gaat, Pereira zijn geweten laat spreken en zich niet langer afzijdig houdt.

In elk hoofdstuk van de roman komt minstens een keer de zin ‘Pereira verklaart’ voor, alsof Pereira verklaart het verslag van een verhoor is. De zin suggereert een objectieve, officiële en feitelijke weergave van de werkelijkheid. Niets is natuurlijk minder waar: Pereira laveert en geeft mee en geeft toe.
Eigenlijk is Pereira net als Hanta in de novelle Al te luide eenzaamheid van Bohumil Hrabal een hoeder van machthebbers van niet welgezind cultureel kapitaal. In Pereira verklaart wemelt het van de literaire en politieke verwijzingen.

Behalve dat Sostiene Pereira werd bekroond met belangrijke literaire prijzen en de naam van Antonio Tabucchi definitief op de kaart zette, werd het in 1995 verfilmd door Roberto Faenza. Marcello Mastroianni was Pereira.
Eerste druk van de Nederlandse vertaling verscheen in 1995.

Waar vereenzelviging van een schrijver met zijn personage(s) toe kan leiden, beschrijft Martin Schouten in zijn roman Buster Kafka. Over de Duitse leraar Enzo Krijgsman die  een roman heeft geschreven waarin de Hollandsche Schouwburg prominent aanwezig is en de belangrijke personages joods zijn. Omdat hij tijdens een televisie-interview de suggestie dat hij zelf ook joods is niet weerlegt, is hij vanaf dat moment voor de buitenwereld een joods auteur.

Zijn wereld(beeld) verandert daardoor essentieel. Hij ondervindt aan de lijve wat het betekent als identiteiten gaan schuiven en raakt verzeild in situaties die lijken op de spreekwoordelijke omstandigheden waar komiek Buster Keaton en schrijver Franz Kafka – Krijgsman is een expert als het gaat om het wijzen op de overeenkomsten op tragikomisch vlak tussen Keaton en Kafka – het patent op leken te hebben.