Ik had mij voorgenomen meer te gaan lezen nu ik vaker met de trein naar mijn werk reis. En dan niet op mijn telefoon – scrollend van het ene nieuwsitem naar het andere – maar gewoon in een boek. Daar zat ik dan, omringd door smartphones, met op de heenweg Zomeravond, samengesteld door Anna Drijver, en op de terugweg De Kim-dynastie. Geschiedenis van Noord-Korea van Casper van der Veen. Het is nog een hele kunst om je aandacht bij het boek te houden. Tijdens mijn eerste treinreis zaten naast mij drie meisjes die babbelend en lachend de papiertjes van hun Fruitella-snoepjes gedachteloos op de grond wierpen in plaats van in de afvalbak, en ik zei er niets van. Op de terugweg zat een jongen met zijn legerkistjes op de bank, harde muziek schetterde uit zijn oordopjes, en ik zei er niets van. Voortaan zou ik uitsluitend in de stiltecoupé reizen, toevluchtsoord voor meer lezende reizigers.
Avondspits. Volle coupé. Een bellende man. Zijn harde stem geeft instructies. Naast mij zucht een vrouw passief-agressief boven haar Murakami. Verder zwijgt iedereen. Niemand kijkt op wanneer ik naar voren buig en hem op fluistertoon wijs op de sticker op het raam, stilte/silence. Zonder zijn gesprek te onderbreken, staat hij in één beweging op, stapt naar het balkon, het halletje waar reizigers in- en uitstappen, en blijft gedurende de rit tussen Hilversum en Duivendrecht door het raam de coupé inkijken met iets wilds in zijn ogen. Toen ik thuis over dit voorval vertelde, adviseerde R. me om me voortaan op mijn boek te blijven concentreren.
Goed! De Kim-dynastie, gekocht in de ramsj. Interessante geschiedenis. In de jaren vijftig verklaarde Noord-Korea de oorlog aan Zuid-Korea. Kim geloofde dat de Zuid-Koreaanse bevolking massaal zijn kant zou kiezen en dat de oorlog in een paar dagen beslecht zou zijn. Ging Rusland niet met eenzelfde idee de Oekraïense grens over? Beide landen vergisten zich. Waarmee de uitspraak van Karl Marx ‘de geschiedenis herhaalt zich, eerst als tragedie en daarna als klucht’ werd gelogenstraft. Voor minder bloederig vermaak leek Zomeravond geschikter. Maar leest daarin het prachtige verhaal over de beeldschone Oji van Maria Dermoût en je bent getuige van een reeks zinloze moorden uit wraak- en hebzucht. Oji is voor de sultan bestemd, maar krijgt een relatie met Anom. Dat eindigt natuurlijk noodlottig, Oji wordt omgebracht. Dan schrijft Dermoût : ‘Hij (Anom) zou na Oji nog vele vrouwen hebben en die vrouwen niet beminnen.’ Daar denk ik vervolgens lang aan, aan al die vrouwen die niet werden bemind en aan de grote gevolgen van onbemind zijn in hun leven en welke gevolgen dit heeft voor hun nageslacht. Er gebeurt veel gedurende treinreizen, duizenden en duizenden mensen sterven of raken door het leven getekend.
R. meldt via de app dat hij kipgehakballetjes in eigengemaakte tomatensaus heeft klaargemaakt. Terwijl ik me daarop verheug bekijk ik de afbeeldingen op de twee boeken. Twee vrouwen. Twee werelden. Toch doen ze allebei op hun eigen manier een erotisch appel op de lezer. De vrouw met het geweer dwingt je met haar blik op de knieën. En de vrouw op de handdoek poseert meer dan dat ze leest. Je kijkt onbeschaamd tussen haar benen. Boven de blote dij is, in de stof, haar tepel zichtbaar. Andere mannen zouden aan lezen niet toekomen.
Eric de Rooij schrijft tweewekelijks een column voor Literair Nederland. Zijn debuutroman De wensvader (2020) en de roman Augustus (2022) verschenen uitgeverij kleine Uil.
