Hans Boland maakte een nieuwe vertaling van Schuld en boete, de roman die Fjodor Dostojevski (1821 – 1881) in 1866 schreef. Boland koos voor de titel Misdaad en straf die Jan Meijers in 1956 introduceerde voor de toenmalige Van Oorschotuitgave.
Student Raskolnikov vermoordt de gluiperige pandjesweduwe Aljona Ivanovna met een bijl. Hij wil met haar geld goede daden doen en vindt daarom zijn daad moreel verantwoord: de vrouw was oud en gierig en anderen kunnen haar geld goed gebruiken. Raskolnikov rechtvaardigt zijn gedrag op allerlei manieren, o.a. met zijn theorie over geniale en middelmatige mensen. Geniale mensen staan boven de wetten die zijn gemaakt door de middelmaat. Het boek gaat om vragen als: Mag je voor een nobel doel iemand doden? Komt Raskolnikov weg met zijn daad of wordt hij uiteindelijk toch gestraft? Het boek is deels een psychologische roman – waarom heeft Raskolnikov de oude Aljona Ivanovna vermoord en kan hij verder leven met zijn schuld? – en deels een detective – zal hoofdrechercheur Porfiri Petrovitsj erin slagen Raskolnikov te ontmaskeren als moordenaar?
Het verhaal uit 1866 komt niet gedateerd over, qua thematiek is het boek nog steeds actueel: mag men zich boven de wet stellen op basis van een ideologie? In onze tijd zou het gaan om de vraag: Is Raskolnikov een terrorist of een verwarde man?
Echt een aanrader dit boek. Het is schitterend uitgegeven in de Russische Bibliotheek van uitgeverij Van Oorschot. Het boek leest door de nieuwe vertaling als een trein, alsof het niet ruim 150 jaar geleden maar vorige maand is uitgebracht. Een schitterend boek voor de vakantie.
