Mijn buurvrouw wil haar tijd niet verspillen aan de Tweede Kamerverkiezingen, want stemmen heeft geen enkele zin, zegt ze. Mijn buurvrouw is buitengewoon intelligent en heeft een eersteklas opleiding genoten. Ze heeft een uitgesproken mening over alles en ze zou me zonder moeite verslaan in elk debat, als ik zo stom zou zijn om het tegen haar op te nemen. Daarom hou ik mijn mond en ik knik huichelachtig bevestigend. Ik ga altijd stemmen, ook al weet ik niet of het iets verandert. Maar wie niet stemt, heeft ook geen recht van spreken. Die nacht droom ik dat Aletta Jacobs aan mijn bed staat. Ze kijkt me verwijtend aan met haar priemende donkere ogen. Of ik niet weet hoe hard zij heeft moeten vechten voor het vrouwenkiesrecht, vraagt ze. Hoe ze in 1883 op de kieslijst wilde van de gemeenteraad in Amsterdam, maar geweigerd werd. Alleen mannen mochten stemmen: vrouwen werden op één lijn gezet met krankzinnigen en gevangenen, die evenmin stemrecht hadden. Pas in 1922 konden vrouwen volwaardig gaan stemmen.
Als ik zeg dat ik dat allemaal wel weet, vraagt ze verontwaardigd waarom ik dan te laf was om tegen mijn buurvrouw te zeggen dat ze moreel verplicht is te gaan stemmen? De veertjes op haar hoed trillen mee als ze haar stem kracht bijzet. Ik vertel haar dat de stemplicht in 1970 afgeschaft werd, maar ze valt me in de rede met de woorden uit haar toespraak uit 1919: ‘Deze machtsverheffing der vrouw zal heel het Nederlandsche Volk ten zegen worden.’ Na deze patstelling beloof ik actie te ondernemen en dan laat ze me met rust. De volgende ochtend kopieer ik het gedicht van de website van schrijver en performer Babs Gons. Ze schreef het voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 ‘omdat ik anders de slaap niet kon vatten. En in de hoop dat iedereen gaat stemmen zodat niemand ooit voor niets heeft gestreden.’
Als je niet gaat stemmen
Zeg het dan zo zachtjes
Dat Nelson Mandela het niet kan horen
Laat hem met eeuwige rust
Als je niet gaat stemmen
Wees dan alsjeblieft zo discreet
Dat onze voorouders
Zich niet roeren in hun graf
Als je niet gaat stemmen
Laat het 1919 niet horen
Laat Suze Groeneweg het niet horen
Laat Aletta Jacobs met rust
Laat het bloed op de stenen
In de straten van
Selma en Montgomery
Het niet horen
Laat het zand van Transvaal met rust
Martin Luther King, hij mag het niet weten
Sojourner Truth mag het niet horen
En onder geen beding
Laat de mannen achter de tralies
Van de statistieken het horen
Daar waar de stembiljetten niet worden bezorgd,
Mogen ze er niets van weten
Daar waar ze de stemlokalen nooit zullen bereiken
Door de kogels en de bommen
De afstand en de armoe
De dictator en het geloof
De kleur en de klasse
Laat het ze niet horen
Ssshhhtttt
Ik doe het vel papier in een envelop en stop die bij de buurvrouw in de brievenbus. Anoniem, dat wel. Sorry, Aletta.
Poeziërecensent Hettie Marzak schrijft maandelijks een column voor Literair Nederland.
