Mijn vader vond het geen goed idee. ‘Maar mannen hebben nu eenmaal meer boeken geschreven,’ zei hij.
Ja papa, dat is waar. Doordat vrouwen door de eeuwen heen veel minder kansen hebben gekregen om kennis te nemen van de canon, en nog minder kansen om er zelf een bijdrage aan te leveren, zijn er gedurende die eeuwen veel minder boeken door vrouwen geschreven dan door mannen.
Maar daarnaast is het ook nog eens zo dat de vrouwen die ondanks dat pen, papier, belangrijke gedachten en een uitgever wisten te bemachtigen, minder aandacht en waardering kregen. Een situatie die in de Nederlandse letteren tot in het heden voortduurt, zo bleek vorig jaar uit een promotie-onderzoek van Corina Koolen.
Boeken van vrouwen worden minder snel als literair bestempeld, krijgen minder positieve aandacht in de media, ontvangen minder literaire prijzen en worden minder goed verkocht. Ohja, en in de VS zijn boeken van vrouwelijke auteurs maar liefst 45 procent lager geprijsd, mailde een feministisch vriendje me ooit door. (Een feministisch vriendje hebben is trouwens fantastisch. Niets leuker dan een man die zijn twijfels uit over positieve discriminatie, samen met een andere man onder tafel te praten.)
U, geïnformeerde lezer, wist dit natuurlijk allemaal al lang, en afhankelijk van uw eerder gevormde standpunten zult u deze feiten schouderophalend, gelaten zuchtend of met hernieuwde verontwaardiging tot u nemen. Maar de vraag is wat we eraan gaan doen. Of eigenlijk: wat ik eraan ga doen. Want ook ik heb bijna alleen maar romans die door mannen werden geschreven op mijn boekenplank, en ook ik hoor mezelf, gevraagd naar literaire voorbeelden, altijd een rijtje mannelijke schrijvers opsommen. En ik denk niet dat dat komt doordat er geen vrouwen zijn die mijn bewondering en navolging verdienen. Ze zijn er, ik heb ze alleen niet gelezen.
Positieve discriminatie dus. Om de 21 jaren van mijn literatuurlezende leven – waarin ik mannelijke schrijvers positief discrimineerde – in balans te brengen, zal ik het komende jaar alleen maar boeken lezen, geschreven door vrouwen. Ik maak een uitzondering voor poëzie, want op dat gebied is mijn boekenplank al behoorlijk in balans, en de waardering voor mannen en vrouwen in het Nederlandse literaire veld trouwens ook, met recent twee vrouwelijke Dichters des Vaderlands en een hele zwik vrouwelijke C. Buddingh’prijswinnaressen in de afgelopen tien jaar. Maar voor proza en non-fictie roep ik 2019 uit tot het jaar van de vrouw.
Een bijzonder goed idee, al zeg ik het zelf. Te beginnen met de grote Russinnen! Svetlana Aleksijevitsj bijvoorbeeld. U bent uitgenodigd.
Gerda Blees debuteerde in 2017 met de verhalenbundel, Aan doodgaan dachten we niet. In april 2018 debuteerde ze met de dichtbundel, Dwaallichten.
