In Grip snijdt Stephan Enter een tijdloos thema aan: zijn we als mensen daadwerkelijk met elkaar verbonden of leven we ons leven ondanks intense vriendschappen in volstrekte eenzaamheid? Met deze vraag als rode draad creëert Enter een mooie roman, waarbij herinneringen van twintig jaar geleden langzaam onder ‘knisperende laagjes nieuwe gebeurtenissen’ worden opgedolven. Het verleden blijkt bij Enter geen eenduidig verleden. Iedere persoon in zijn roman leeft zijn eigen leven. Het weerzien brengt daar geen verandering in. Zelfs persoonlijke herinneringen zijn verre van eenduidig, zoals ook Paul, de eerste persoon die aan het woord komt erkent: ‘Dus zo was het om elkaar terug te zien! Grillig, gefragmenteerd als de blik in een gesprongen spiegel – met haarscherpe splinters en blinde vlakken.’

Grip is op twee momenten en drie plaatsen gesitueerd: allereerst in mei 2007, in de Eurostar waarmee Paul en Vincent naar Wales reizen voor een reünie met Martin en Lotte, twee studievrienden van hen, inmiddels getrouwd en net verhuisd. Daarnaast is Grip doordesemd met flashbacks naar hun studententijd zo’n twintig jaar geleden. Daarbij staat een reis centraal die ze gevieren maakten naar het hoge Noorden, waar ze op de Lofoten verschillende bergtochten maakten.

In zijn roman laat Enter de drie mannen om de beurt terugblikken. Drie geheel verschillende persoonlijkheden komen naar voren, met elk een eigen en zeer persoonlijke kijk op hun klimvakantie in Noorwegen. Dat deze drie herinneringen niet uiteendrijven is te danken aan Lotte, de enige vrouw van het klimmersgezelschap, die de lijm blijkt die de herinneringen nog enigszins bijeenhoudt. Voor Paul is zij een toneelspeelster en ongeleid projectiel, maar wel een projectiel dat hij ‘geweldig’ vond. Voor Vincent de eerste mens die hem het volstrekt nieuwe gevoel bood dat hij iets met iemand deelde. En voor Martin, haar uiteindelijke man, de vrouw die hem elke dag ontroert en op wie hij ooit verliefd hoopt te worden.

In Noorwegen veroverde Lotte – deels ongewild en onbewust – een hoofdrol in het leven van de drie mannen. Met het bravoure dat de jeugd eigen is stelt zij tijdens één van hun rustpauzes in de bergen dat ze het ultieme geluk nu bereikt hebben: ‘Zo gelukkig zullen we nooit meer worden.’ Het is een zin die Paul, Martin en Vincent hun hele leven bij zal blijven, en elk van hun op een eigen manier zal tekenen. Het is ook de zin waaromheen Enter als een ware beeldhouwer drie cruciale gebeurtenissen boetseert die elk het leven van één van de mannen zullen bepalen. Bij Paul een ongeluk dat geen ongeluk was, bij Vincent een kus die de liefde van zijn leven kapot zal maken en bij Martin de kus die hem zijn vrouw brengt maar geen liefde.

De vrouw bij wie al deze verhaallijnen bijeenkomen komt zelf niet aan het woord. Maar het is duidelijk dat zij zich realiseert dat het weerzien geen geluk zal brengen. Als enige weet zij immers hoe hun vier levens vervlochten zijn. Zij realiseert zich dat het ontwarren hiervan gevaarlijk kan zijn, zinloos ook in een wereld waarin uiteindelijk iedereen voor geluk op zichzelf is aangewezen. Ze loopt dan ook niet warm voor de reünie die haar man heeft georganiseerd. Als enige van de vier blijkt ze ook enorm veranderd te zijn. Het is Enters manier om duidelijk te maken dat mensen niet veranderen, maar de personen en de wereld om hen heen wel. Het ultieme bewijs dat elk zijn eigen leven leidt. Onveranderlijk. Dat Lotte sterk veranderd is blijkt als Martin een foto van haar en haar dochter laat zien aan Vincent. Deze kent Lotte het langst, vanaf zijn middelbare schooltijd, maar herkent haar niet. Hij concludeert dat de Lotte van vroeger niet meer bestaat en ook nooit meer zal bestaan. Wat was geweest is niet meer. Het is dan ook volgens Vincent onmogelijk om iets uit het verleden goed te maken, of terug te halen. Ook Paul heeft, bij één van zijn overpeinzingen, al geconcludeerd dat het verleden onoverbrugbaar ver was afgedreven: ‘ze waren als ijsschotsen losgeraakt’.

Het knappe van Enters Grip is dat het op zeer geloofwaardige wijze vier personages en een vriendschap karakteriseert, en tegelijkertijd duidelijk maakt dat deze vier vrienden vier volstrekte individuen blijven. Hoe innig de studenten-vriendschap ook is – ook al duurt deze maar twee jaar – het doorbreekt de eenzaamheid niet waarin elk gevangen is. Voor Martin is dit gegeven zelfs het bewijs dat je echt samen bent: ‘Als je echt met iemand leefde, dacht hij, kwam je er pas echt achter dat je de ander nooit zou bevatten.’ Meer nog dan de liefde – die hij ook niet had gevonden – is dit voor hem de kern van verbondenheid.

Vlak voordat Lotte in Grip ten tonele verschijnt, als de vrouw die Paul aan het einde in de verte ziet lopen althans Lotte is, laat Enter de groep en de vriendschap op dramatische wijze versplinteren. Vincent beklimt op blote voeten een klif die hem fataal lijkt te worden. Martin wentelt zich nogmaals in zijn eigen wereld en vertrouwde leven, zonder liefde. En Paul gaat op weg om de vraag die zijn leven beheerst te stellen. Aan Lotte.