New York: these streets can make you feel brand new
Als ik eind september door New York loop, word ik vast weer opgetild door de onweerstaanbare cocktail van monumentale art déco en modernistische grandeur. Martinus Nijhoff zei dat de skyline van Manhattan het moderne twintigste-eeuwse equivalent was van de Middeleeuwse kathedralen. Gezien vanuit de 21e eeuw is New York vooral ook knap nostalgisch. Wolkenkrabbers uit good-old Gotham city, oude diners in ooit modern aluminium, en een ot-en-sienerige Magnolia Bakery waar hip Japan in de rij staat voor ambachtelijke cupcakes. Om de hoek ligt de Village Vanguard jazz club. Een verkalkte kelder onder een neonverlichte wasserette. 103 Bezoekers, opeengepakt rond tafeltjes waar net twee glazen slechte wijn op passen. Op het kleine podium 17 laconiek kijkende lieden die virtuoos de muren eruit blazen. Toni Morrison doet dat in d’r uppie, met taal, in haar roman Jazz.
Greenwich, Soho, Little Italy (voor zover nog niet geheel plastic) en zeker ook Harlem en Brooklyn: nostalgisch. New York verlangt naar zichzelf van ooit. Neem die boekhandel in Soho. De regen gutste langs de ramen en de zoon van mijn aanstaande (maar dat wist ik nog niet) dronk tevreden hot chocolate en bladerde in een Batman-reprint. Aanstaande zelf stak mij een boek toe, gesigneerd en wel: All The Sad Young Literary Men van Keith Gessen. Verhalen over vers afgestudeerde jongelieden met literaire ambities in Queens en Brooklyn, die een identiteitscrisis nodig hebben om zichzelf te worden. Chelsea Clinton speelt een verrassende bijrol en de Joodse hoofdfiguur gaat under cover als Palestijn in de bezette gebieden. Tikkie maf, maar daverend goed geschreven. Helaas weinig meer van de jongeman gehoord. Dacht ik .
Misschien kwam die nostalgie wel door 9/11. Ineens realiseerde New York zich dat het iets kwijt was en dat het wat het te verliezen had. Zie Extreem luid en ongelooflijk dichtbij van Jonathan Safran Foer, over een bijdehand jongetje dat zijn vader verliest bij de aanslagen op het WTC. Zijn enige aandenken is een sleutel, en hij gaat op zoek naar het slot waar die op past, langs klasgenoten, buurtbewoners en grootouders. De auteur werd wereldberoemd, maar ik werd er niet blij van. Een overmaat aan talent en een tekort aan terughoudendheid. Te veel typografische grappenmakerij en overbodige foto’s. Vond ik. Tijd om te herlezen en te herijken, los van de hype van toen.
In de nasleep van 9-11 speelt Netherland (2008) van Joseph O´Neill. Een nette Nederlander van Amerikaanse komaf probeert te integreren in New York en speelt mee in een multiculti cricketteam op Staten Island. Jamaica ontmoet De Haagse vogelbuurt. De contouren van een nieuwe samenleving doemen op aan de rafelranden van New York. Prachtig. Het boek zou de dialoog aangaan met The Great Gatsby van Scott Fitzgerald (die in 1926 All the Sad Young Men publiceerde, dat nagalmt in bovengenoemd boek van Keith Gessen).
Gessen heeft dan wel geen verhalen of romans meer gepubliceerd, maar richtte wél N+1 op, ‘the best goddamn literary magazine in America’, geheel gewijd aan het essay. In een Amsterdams antiquariaat kocht ik een bloemlezing uit N+1 getiteld Say what you mean. ‘A lot of the best inellectual literary magazines are oriented toward the past’, zegt Gessen er zelf over, ‘we wanted to be more oriented toward the present.’ Abortusmoorden, het vakbondswezen, conceptuele kunst en de lichaamscultus in de sportschool: niets is heilig, niets is waar, maar als je het heel goed opschrijft beklijft het, soms.
Door Joost van der Vleuten
In de Vakantierubriek 2013 stellen recensenten een aantal boeken aan u voor, uit de landen die zij op hun vakantie zullen bezoeken, of inmiddels hebben bezocht.
Wilt u ook een bijdrage leveren aan de Vakantierubriek 2013? Klik dan hier.
Wilt u alle bijdragen van alle recensenten lezen, klik dan hier.