door Ingrid van der Graaf
Dat Literair Nederland aandacht besteedt aan literaire, historisch belangrijke gebeurtenissen, maakt het archief tot een waardevolle bron waar zo nu en dan uit geput kan worden. In 2007 won Doris Lessing (1919-2013) de Nobelprijs voor Literatuur. Dat hier twee verschillende recensenten, de één anoniem, de ander was Pauline van der Lans, over schreven, maakt het alleen maar interessanter.
Het gouden boek (The golden notebook, 1962) van Doris Lessing kwam in 1978 in Nederlandse vertaling uit en werd ongewild een must voor elke vrouw die zich enigszins in de feministische hoek ophield. Het is een omvangrijke roman over de sociale en psychologische onrust in de jaren na de Tweede Wereldoorlog. Het leven van schrijfster Anna Wulf staat centraal in het boek. Anna probeert door middel van vier notitieboekjes haar leven de baas te blijven. Daarbij heeft elk schrijfboek zijn eigen functie: zwart voor haar ervaringen in Afrika, rood voor de toenmalige politieke situatie, geel voor de gefictionaliseerde versie van zichzelf en blauw voor haar dagboek. Het maakte indruk, je leven te ordenen door het in vier verschillende kleurschakeringen op te delen. De rustgevende ordentelijkheid die daarvan af straalde deed menigeen ernaar verlangen dit ook te beheersen. Ook mij stond het idee wel aan om verschillende schrijfboekjes te gebruiken. Maar het bracht me niet de rust en overzichtelijkheid die ik tijdens het lezen van Het gouden boek in Anna dacht terug te zien. Ik raakte in een soort vacuüm door het ontleden van gevoelens en gedachten, en dan ook nog te moeten kiezen in welk boekje, welke kleur het bijgeschreven moest worden, verlamde me compleet. Maar des te meer gold mijn bewondering voor Lessing, hoe zij tot het construeren van deze complexe roman was gekomen.
In mijn vriendenkring van die tijd werden overigens te pas en te onpas, notitieboekjes cadeau gedaan. Nu ik erover nadenk zou het zomaar kunnen zijn dat door Het gouden boek, vanaf eind jaren zeventig, het gebruik van opschrijfboekjes, drastisch gestegen is.
Lees hier het wat zakelijker bericht van 11 oktober 2007, en hier de uitvoerige en heldere bespreking over het werk van Lessing (15 oktober 2007) door Pauline van der Lans. Beide berichten hebben als uitgangspunt het winnen van de Nobelprijs voor de Literatuur door Doris Lessing.
Lees ook:
2011, Knip dan, toe dan
2003, De zwemmer van Zsuzsa Bánk
Een herinnering aan 10 jaar Literair Nederland
