Soms ben je ervan overtuigd dat je iets geweldigs onder handen hebt. Je vertelt niemand erover, hoewel, nou vooruit, zo nu en dan laat je los dat je met een meesterwerk bezig bent, het vordert gestaag. Er komt een soort voorpublicatie in een van de glossy’s van New York, waarna opeens heel de beau monde over je heen valt. Het overkwam Truman Capote, beroemd geworden met Breakfast at Tiffanys. Na de verschijning van In Cold Blood, waarmee hij de non-fictie roman in de literatuur initieerde, liep de upper-class van New York met hem weg. In de documentaire The Capote Tapes van Ebs Burnough, die ik thuis op de bank zag, (lucky me) komt een beminnelijke Capote naar voren in het New York van de bruisende, broeierige jaren ’50, ’60, ’70. Het gekke is dat je direct van deze schrijver, deze kleine, springerige man gaat houden. Natuurlijk, door zijn geweldige boeken en verhalen, maar ook door Kate Harrington, zijn ‘geadopteerde’ dochter die liefdevol over hem spreekt. Dat hij zich ooit over een veertienjarige dochter van een man waarmee hij een affaire had, ontfermde! Het biedt direct een andere kijk op de Capote die vooral bekend stond als ‘freak’, ‘bitchie’, ‘mean’.
Kate trok bij hem in, hij zorgde voor haar, liet haar kennis maken met literatuur, (ze vroeg hem waar zijn televisie stond, hij nam haar mee naar zijn bibliotheek en toonde haar zijn boeken, ‘dit is mijn televisie’). Ze ging mee naar lunches, waar ze zich verveelde. Capote adviseerde haar te luisteren naar de gesprekken naast haar, ‘en op weg naar huis vertelde ik hem alles wat ik gehoord had, en daar genoot hij van’. Capote werd van schrijver steeds meer entertainer van de upper-class. Hij werd meegenomen op bootreizen, grootverbruiker van drank, drugs, graag geziene gast in talkshows. Zijn opmerkelijk hoge stemgeluid, het slissen, (alsof de tong te groot is voor de mondholte), verrast me telkens wanneer hij spreekt. Misschien dat Capote daarom in (voortreffelijke) one-liners sprak. In een opname uit eind jaren ’50, begin jaren ’60 flaneert hij gearmd met een jonge vrouw van buiten Manhattan langs etalages. Voor een winkelpui passeren ze een homoseksuele jongeman in een lange dames bontjas. De vrouw kijkt om, giechelt, ‘Bij ons heb je dat niet.’ Waarop Capote zegt, ‘Oh yes you have dear, but they are not wearing fur coats.’
Slim Keith, vroegere bewonderaarsters uit de upper-class, vertelt op band hoe Capote bij het afscheid nemen tegen haar zei, ‘I love you, big mama!’ Zij, ‘I love you to, Truman,’ riep, waarop hij riposteerde, ‘No, you don’t!’ Hij zei dat mensen niet van hem houden. Dat ze hem amusant en fascinerend vinden, maar niet van hem houden. Hij vertelde welke reacties hij oproept als hij, de overduidelijk homoseksuele, springerige, kleine man, met zijn hoge jongensstem een vertrek binnenkomt. ‘You see the shock on people’s faces. I see how they look. And when I’m so outrageous, so squeaking and carrying on, is simply to release them of this sudden embarrassment. And all they can do is laugh. And then it’s ok.’ Zo blijf je afwijzingen altijd een stap voor.
The Capote Tapes wekt de verwachting dat er in de documentaire uitspraken onthuld worden die niet voor derden bedoeld waren. Het ligt anders, de tapes bevatten gesprekken van biograaf George Plimpton, met vriend en vijand van Capote. Die gesprekken staan merendeels in de biografie van Capote. Neemt niet weg dat die tapes een goed raamwerk vormen voor de film.
Het laatste beeld van de documentaire is een dansende, springende Capote, een Mexicaanse omslagdoek om zich heen, op een verlaten strand. Hij springt steeds dichter op de camera toe. Met de omslagdoek voor zijn mond gedrapeerd, focust hij in de lens, als een onberekenbare beminde. Ik kan er niet genoeg van krijgen het steeds opnieuw te bekijken. Alsof in die opname alles (wat dan?) besloten ligt. En wat zou je verdomd graag die Answered Prayers willen lezen.
The Capote Tapes / vanaf 26 mei in verschillend Filmhuizen te zien.
Inge Meijer is een pseudoniem, leest altijd tot de laatste bladzijde.
