Direct bij het verlaten van de boekhandel overvalt het me – of nee, eerder al, bij het afrekenen, het intoetsen van mijn pincode – alweer te veel contactloos betaald – ik heb het niet vaak maar nu is het onmiskenbaar aanwezig: naderende spijt en vragen. Ik kwam voor de lezingen van Toni Morrison, knipperde twee keer met mijn ogen en kocht de nieuwe roman van Sally Rooney erbij. Weken eerder, in een andere stad, overkwam me hetzelfde. Ineens stond ik buiten met Motherhood, het nieuwe boek van Sheila Heti.
Sally en Sheila – ik haal ze, of eigenlijk hun eerdere boeken, altijd door elkaar. Wanneer ik Conversations with Friends en How should a person be las, moet ik opzoeken, de verhalen ben ik kwijt. Wel herinner ik me goed hoe beurs ik van die boeken werd, hoe vervelend ik die zelfgenoegzame toon vond. Toch doorgelezen, want niets zo lekker als een goede hateread van tijd tot tijd. Beide boeken haalde ik uit de bieb, ik wist op voorhand dat ik ze niet hoefde te hebben. Waarom dan nu geld uitgeven aan nieuw werk?
(Simpele verklaring: boekenbonnen. Ik word roekeloos met die dingen op zak.)
Opnieuw lijkt het mis te gaan. Telkens wanneer het in Normal people, Rooneys nieuwste, over Mariannes uiterlijk gaat – haar dunne polsen, de witte huid, het donkere haar of hoe Connell haar het bedachtzame van een hert toedicht – blader ik zuchtend door naar de auteursfoto. Ik weet niet helemaal wat het is, misschien het vermoeden dat de schrijver een interessantere versie van zichzelf heeft bedacht. Een eigen manic pixie dream girl alter ego creëerde, iemand die ze zelf had willen zijn – de angst ook, ik heb het nog niet gecontroleerd – of ik dat in mijn eigen debuut ook heb gedaan. Vast wel. In de flaptekst van een pas verschenen debuutroman werd melding gemaakt van een beeldschoon mager meisje, doodvermoeid legde ik het boek op de tafel.
(Was het tienermeisje Emma in Rebecca Waits’ The view from the way down over wie er op zeker moment zoiets stond als: ‘Echt weer iets voor haar om op de verkeerde manier dik te zijn’? Zelden zo gelachen in een verder zo droevig boek.)
Maar Normal people blijkt allesbehalve een hateread. Ingetogen, haast voorzichtig, onderzoekt de schrijver de relatie tussen twee mensen die duidelijk dol op elkaar zijn maar elkaar steeds net mislopen, elkaar wel aanraken maar ook, ongewild en onbedoeld, weer loslaten. De contrasten worden rustig op tafel gelegd: hij meent zich op de middelbare school redelijk zelfverzekerd te voelen, soort-van-thuis in de wereld, zij heeft dat bijna tijdens de studie, tot gebeurtenissen uit heden en verleden hun denkbeelden weer doen omkeren. Hij is arm maar komt uit een warm nest, zij is rijk maar van koude grond. Er zit veel mededogen in Rooneys beschrijvingen van Connells depressie en Mariannes destructiviteit, beide moeilijke (want platgetreden) karaktertrekken. En steeds komen ze net niet samen. Ik kan niet stoppen met lezen, dit keer om positieve redenen. Ontzettend zin in Heti hierna.
Marijn Sikken mijmert over lezen, verhalen en literatuur en schrijft daar columns over. Haar debuutroman, ‘Probeer om te keren’ (2017) verscheen bij Uitgeverij Cossee.
