Wie of wat is Grime? Het is niet alleen de nieuwsgierigheid die prikkelt om verder te lezen, ook Wytske Versteegs vloeiende stijl doet dat. Maar voordat de nieuwsgierigheid bevredigd wordt, valt er behoorlijk wat te verstouwen. In niet chronologische vooruit- en terugblikken onthult Versteeg langzaam haar verhaal.

Een vriendengroep van vier studeert aan Shelterwood, een soort kunstacademie die ‘een veilige haven [moet] zijn, afgezonderd van de bedreigingen van onze tijd, een plek die studenten in staat stelt om zich op alle vlakken te ontplooien.’ De vier zijn Suyin – wier vader het instituut voor zijn kwetsbare dochter heeft opgericht, – haar beste vriendin Sophie, hoofdpersoon en ik-verteller Nino, en Michael, een vroegere vriend van Nino toen hij nog thuis woonde en die tot Nino’s frustratie onverwacht verdwijnt en jaren later even plotseling op Shelterwood weer opduikt.

Wanen met Grime
Nino is verliefd op Suyin en de twee hebben een relatie, al laat Suyin zich de liefde vooral aanleunen. In de hete zomer waarin het boek speelt, raakt zij langzaam maar zeker verder weg van de werkelijkheid. Ze wordt vergaand beïnvloed door de virtuele figuur Grime die in haar instabiele geest steeds grotere proporties aanneemt. Ook de fotograferende en filmende Michael imponeert Suyin en voor zijn lopende camera is zij bereid over haar wanen met Grime te vertellen. Als ze haar zelfbeheersing verliest, valt de vriendengroep uit elkaar.

Obsessie
Zes jaar later komt de neurotische Nino Sophie weer tegen en krijgen ze een relatie en een kind. Nino probeert een boek te schrijven over de bewuste zomer en het voorval waarmee Suyin ontspoorde. Daarmee voedt hij zijn obsessie: hij kan nog steeds het vroegere verdwijnen en terugkomen van Michael niet verkroppen, noch diens toenmalige invloed op Suyin. Intussen vergeet hij van Sophie te houden. ‘Het is niet jouw geschiedenis,’ is Sophie’s enige verweer, en dat is alles wat er over de zaak wordt gecommuniceerd. Het onderwerp is taboe.

Waar?
Waar het verhaal zich afspeelt blijft ongewis. Er is het niet bestaande dorp Mercad, het onbekende eiland Eina en de stad S. waar het altijd warm is maar iemand toch een dikke sjaal om heeft, er zijn zandstormen, jacarandabomen en regentijden en er wordt terugverlangd naar seizoenswisselingen. Verwarrend bijvoorbeeld is dat op de plek waar Nino en Sophie wonen de temperatuur nauwelijks fluctueert, terwijl Nino op een andere pagina terugdenkt aan de architect van hun huis, die daar in de sneeuw en de kou moet hebben gelopen. Versteeg verbleef tijdens het schrijven van Grime een tijdlang in Californië, wat haar bij de keuzes voor plaatsen en natuur parten zal hebben gespeeld.

Parasiet
Na een veelbelovend begin slaat gaandeweg het lezen de teleurstelling toe. Versteeg lardeert het boek met veel wetenswaardigheden en onderwerpjes die er niet toe doen, zoals oorlogsfotografie en het groeien van een kreeft. Ze leiden af van het verhaal en komen de coherentie van de roman niet ten goede.

De vier personages blijven vaag en aan de oppervlakte. Wat hen drijft is een raadsel, evenals de oorzaak van Nino’s angst en obsessie. Suyins geesteszieke gedrag heeft nog de meeste diepgang. Het verhaal lijkt om haar ongrijpbare psyche te draaien, maar uiteindelijk is het Nino die voortdurend naar houvast zoekt. Als een parasiet klampt hij zich aan zijn vrienden beurtelings vast. Vroeger thuis aan Michael, later aan Suyin, daarna zoekt hij zekerheid bij Sophie en dan nogmaals bij Michael.

Te mooi
Desondanks heeft Versteeg de gebeurtenissen knap door elkaar geweven en ook aan weldoordachte stilistische perfectie ontbreekt het haar niet. Deze doet door de tekst heen snellen, maar helaas gaan in diezelfde taalkundige vaardigheid sfeer en details soms ten onder. De korte gruwelscène van kat en trein doet obligaat aan en had achterwege kunnen blijven.

Hoe intrigerend het verhaal ook in elkaar zit, hoeveel onderwerpen Versteeg, ongetwijfeld verantwoord, ook aanstipt en hoe prachtig geschreven ook, ergens halverwege ontstaat twijfel aan de authenticiteit van de vertelling. De auteur lijkt haar fantasie niet in de hand te hebben gehad, heeft het allemaal te mooi willen maken. Dat is jammer, want de kracht van goede fictie zit voor een groot deel in de geloofwaardigheid. Wellicht is ook het lang uitblijven van de cruciale scène er debet aan, omdat we dan al weten dat het drama niet zo vreselijk groot was en de gevolgen uiteindelijk weinig schokkend. Grime heeft een ingenieuze maar overgedoseerde plot en mist de impact die het had kunnen hebben.