Wouter Godijn, vooral bekend als stilistisch dichter, neemt in het hedendaagse Nederlandse literaire landschap een unieke plaats in. Voor zijn dichtwerk won hij de Jan-Campert-prijs, maar ook als prozaïst kan hij niet ontkennen van nature een begenadigd poëet te zijn. Zijn roman Hoe ik een beroemde Nederlander werd haalde in 2012 de shortlist van de AKO literatuurprijs. Met zijn nieuwe roman De kamer waar alle verhalen beginnen pakt hij opnieuw uit met een geheel eigen stijl die de grenzen van diverse literaire genres exploreert.

Stilistisch huzarenstukje

Godijn begint met een motto van Edgar Allan Poe dat gelijk het gehele boek omvat: ‘All that we see or seem is but a dream within a dream’. Vanaf dat moment wordt de lezer geconfronteerd met drie slaapkamerscènes en drie lange dromen. Een redacteur van drieënzestig staat op het punt naar bed te gaan, misschien wel voor de laatste keer, want hij voelt zich niet goed. Hij klaagt over het feit dat literatuur niet meer is wat het ooit was. Hij dient zich op de redactie enkel nog bezig te houden met de populaire lectuur van fantasy, thrillers en sciencefictionverhalen en hij is het (leven) moe. Wat volgt is een waar stilistisch huzarenstukje. In drie lange dromen en met een knipoog naar de door de redacteur zo verguisde genres, ontwikkelt Godijn met heel veel taalgevoel een uniek portret van een tragische en verziekte familiegeschiedenis. Een gezin met een te vroeg gestorven vader, een depressieve moeder en de incestrelatie tussen broer en zus komt terug in de drie dromen, die telkens in een andere stijl worden geschreven. Door de donkere verhalen heen kan de lezer de zwarte familiegeschiedenis van de redacteur en zijn tragische evolutie ontdekken.

Therapieën

De redacteur probeert in het reine te komen met zijn verleden. Verschillende therapieën en behandelingen bleken nutteloos en de zus verdween noodgedwongen uit zijn leven. In de drie dromen onderneemt de jongen/man telkens een zoektocht naar de verdwenen zus. De eerste is een fantasy-verhaal met een hoog Game of Thrones-gehalte. Bij thuiskomst van jagende mannen blijkt het kasteel Droomredeom verwoest en geplunderd en vrouwen en kinderen zijn verdwenen. Wat volgt is een achtervolging op zoek naar de moeder en de zus met bloederige afloop.

De naam van het kasteel is een omkering van het woord ‘moedermoord’, een verwijzing naar zijn eigen verleden. De moeder van de redacteur werd depressief omdat haar zoon niet te behandelen was en pleegde uiteindelijk zelfmoord. Hij ontdekte haar, hangend aan de trap. De tweede droom is een ware thriller. De zaak van de verdwenen zus eindigt net als het eerste verhaal tragisch en opnieuw speelt de man zelf een hoofdrol. Hij leert dat het leven an sich niets waard is en dat de dood het ultieme geluk betekent.

Het laatste verhaal speelt in een futuristische, maar desolate wereld waarbij broer en zus het huis verlaten op zoek naar betere oorden. Zus gaat plots mee met een groep die rondtrekt en hij verliest haar uit het oog. Een zoektocht zonder einde is het vervolg. De drie dromen werken als een soort therapie voor de redacteur, maar net als vroeger, brengen ze weinig soelaas. In een allerlaatste droom komen engelen hem halen. Hij krijgt als toetje nog een vierde droom. Daarin komt hij tot besef van zijn zonde en is hij klaar (om te sterven?!).

Taalvirtuoos

De taal die Godijn hanteert is op zijn minst poëtisch te noemen. Bijwijlen zoekt hij het ver en bemoeilijken zijn ingewikkelde constructies en lange zinnen een vlotte lezing. Hij gebruikt veel stijlfiguren als synesthesieën, maar vooral ook tegenstellingen en oxymorons, als wil hij laten zien dat er voor elke negatief element ook iets positiefs bestaat. Of misschien wil hij hiermee aanduiden dat niets is wat het lijkt, een expliciete verwijzing naar het motto van Poe.

Eenmaal aan de stijl gewend, staat de lezer verbaasd van de virtuositeit die aan de pen van Godijn ontspringt. Deze stijl, gecombineerd met de tragische inhoud, zorgt voor een onrustig gevoel, waarbij de lezer telkens uit zijn comfortzone wordt getrokken. Gelukkig wordt dit goed gemaakt door de vele humoristische knipogen en sarcastische reminiscenties aan onze hedendaagse maatschappij. Knap hoe de auteur een klassiek verhaal vertelt aan de hand van enkele populaire genres, alsof hij daarmee wil aantonen dat ook deze deel geworden zijn van de echte literatuur en als referentiekader kunnen dienen voor het leven. Maar natuurlijk ‘Literatuur is nergens goed voor… Niets is ergens goed voor’, zo relativeert Godijn opnieuw elke these.