Recensie door Coen Peppelenbos

Er zijn dichters die het moeten hebben van grote woorden en brede gebaren, regels vol klankassociaties en dreunende ritmes. Niets van dat al is terug te vinden bij Wim Brands, die met Ruimtevaart zijn eerste bundel heeft gemaakt bij zijn nieuwe uitgeverij, Nieuw Amsterdam. Brands is vooral bekend als radiomaker en sinds kort ook als de enige maker van een boekenprogramma op tv (na Buitenhof op de zondagmiddag). Als je Wim Brands als dichter zou moeten indelen dan zou je zeggen dat hij Barbarberachtige poëzie schrijft. Verzen zonder al teveel opsmuk, de zaken concreet benoemend, met gewone woorden de lezer toch in verwarring achterlatend.

Giraffe

‘De giraffe komt van Neptunus.
Hij daalde af op een lange,
snelle roltrap.

De giraffe kan goed dansen.
Vraag alleen nooit

naar de naam van een dans,
dan wordt hij boos.

De giraffe is overigens
ook verantwoordelijk

voor negentig procent van
wat we in spiegels
zien.’

Het lijkt op een moderne variant van wat we bij Jacob van Maerlant lezen wanneer hij de afkomst en de bijzondere eigenschappen van dieren beschrijft. En alhoewel de woorden volkomen duidelijk zijn, is de betekenis vrij absurd. Het mooie is dat Brands daarbij geen ironie gebruikt; door stellige beweringen te doen werkt het gedicht wel ironisch. Door quasi gewichtig witregels te gebruiken wordt ook de versvorm geïroniseerd.

Terugkerend thema in de bundel is de vergankelijkheid. Maar ook dit zware thema wordt licht beschreven: ‘Ze hangt als een boodschappentas / aan mijn arm en ik bedenk / wat er met haar // uit mijn leven verdwijnt: Buisman / een stoof, de theemuts.’ En zo vangt de dichter wel vaker anekdotes uit zijn dagelijkse leven in een gedicht die je ook weer door de eenvoud kunnen raken, zoals een moederfiguur die thuis al stickers zit te typen waarop staat de het goed met haar gaat en die ze op vakantie kan posten naar huis.

Dat gedicht is licht humoristisch, maar heeft wel een melancholische ondertoon. De moeder wordt niet te kijk gezet met haar ietwat rare actie, maar wekt mededogen op omdat in de eerste strofes staat dat zij pas is gaan reizen sinds de dood van haar man. ‘Alles O.K. hier. Ma.’ Geschreven aan de keukentafel, maar gepost in het buitenland werkt dan haast als een bezwering. Er staan meer van dat soort gedichten die direct aansluiten bij de werkelijkheid en ondanks een grappige ondertoon toch gewoon een aardig portret geven van de beschreven mensen. In het titelgedicht komen de grootouders van de dichter aan het woord die niet geloofden in de landing op de maan, maar wel in de landing van een engel op aarde. De bundel Ruimtevaart is een welkome verademing in het poëtische landschap.