Recensie door Margo Zuidema
Mea, een roman over een alleenstaande vrouw van middelbare leeftijd, wier leven beheerst wordt door opvliegers, lichamelijk verval, alcohol, seks en de roddel en achterklap op haar werk, de universiteit van Rotterdam.
Mea heeft politieke wetenschappen gestudeerd. Als feministe heeft zij op kosten van emancipatieclubs via advocaten geprocedeerd bij commissies om een promotieplek te krijgen. Dat is haar gelukt en ze is nu na 28 jaar zelfs universitair hoofddocent aan de faculteit van politieke wetenschappen. Maar zij had graag tot hoogleraar benoemd willen worden. De laatste jaren twijfelt ze echter niet alleen aan haar eigen academische vermogens maar ook aan het nut van de wetenschap. En ondertussen staan jonge wetenschappers aan de zijlijn te trappelen om hun ambities waar te maken.
Het leven op de faculteit is eentonig. Alleen congressen doorbreken de sleur, en bieden de kans op ontmoetingen met collega’s van andere universiteiten en … een kans op seks met een vakgenoot.
Vroeger waren mannen onder de indruk van Mea’s verschijning, maar deze Bridget Jones van Willemijn Dicke is de laatste 10 jaar 20 kilo zwaarder geworden en heeft wallen en vouwen in haar gezicht “als een uitgedroogd” appeltje. Verder wordt zij regelmatig overvallen door opvliegers. Elke ochtend hangt haar kledingkeuze af van de weegschaal.
“Ze laat haar handen langs haar bovenlichaam glijden om te voelen of het echt waar is wat ze ziet. Haar borsten, ooit haar trots, hangen nu wezensvreemd aan haar romp. Die theezakjes horen niet meer bij haar: slap, rimpelig, plat en uitgezakt. Het vet dat in de theezakjes had moeten zitten heeft zich nu opgehoopt onder haar oksels. Ze ziet nu voor het eerst dat ze putten in haar bovenarmen heeft. Rode en paarse vlekken vullen de heuvels tussen de putten op. Aan de binnenkant van haar armen hangt het vel los als olifantenhuid. Haar taille is verdwenen. Vanaf haar borsten, of wat daarvan over is, begint haar buik.”
Mea heeft gemerkt dat ze meer moeite moet doen om aandacht te trekken van congresgangers. Eerst nog even 5 kilo afvallen deze week, de wijnconsumptie verminderen van 2 flessen per dag naar 1, figuurcorrigerende ondergoed, hoge pumps en een mooi pakje van Viktor en Rolf en goede make-up uitzoeken…
Ruim 30 jaar geleden is Mea tijdens een van haar vele avontuurtjes zwanger geraakt en weet niet van wie. Haar ouders wijzen haar de deur. Mea wilde de baby graag houden maar de eerste jaren had ze vaak spijt van haar keuze. Ze had geen moedergevoelens. Dochter Marieke is getrouwd en zij leidt, in de ogen van Mea, met man en Woutertje van 6 maanden in haar Vinex wijk maar een burgerlijk bestaan. Mea kan geen oma gevoelens bij zichzelf ontdekken.
Mea had lange tijd geen contact met haar ouders, Marieke verbrak op haar beurt het contact met haar moeder. Pas na aanraden van haar therapeut zoekt Mea haar dochter weer op. De therapeute constateert verder dat Mea vriendschap ontbeert. “Ook al is ze graag gezien op feestjes en recepties en gevierd op conferenties, ze is niet in staat tot intimiteit die alle levenssferen verweeft”.
Juist op het moment dat Mea de gelegenheid krijgt om aan de universiteit van Berkeley onderzoek te gaan doen, wat haar professorlabiliteit vergroot, verwijt een studente haar van discriminatie bij de beoordeling van tentamens en blijkt Marieke hartproblemen te hebben. Mea wordt heen en weer geslingerd: aan de ene kant is daar de unieke kans voor haar carrière, aan de andere kant voelt ze dat haar dochter haar nodig heeft.
De roman is met veel vaart en humor geschreven. Hoofdpersonage Mea, de vlotte alleenstaande vrouw uit een grote stad met een interessante baan en een levendige belangstelling voor seksualiteit, voldoet precies aan de beschrijving van heldinnen in de chickliteratuur. Maar als romanpersonage wil Mea maar geen vrouw van vlees en bloed worden; het blijft een karikatuur. Een oudere versie van Bridget Jones, met een vleugje wijndrinkende Agnes van Peter van Straaten. Waarom heeft Mea bijvoorbeeld nooit een langdurige seksuele relatie gehad en waarom heeft zij geen vriendinnen? En hoe komt het dat zij zoveel drinkt? De qua thematiek overvolle roman kent slechts een flinterdunne psychologische ontwikkeling.
Vrouwelijke auteurs krijgen vaak verwijten over het autobiografische gehalte van hun proza en hun onderwerpkeuze: ze kiezen vaak voor typische huishoudelijke onderwerpen als verlies van een kind, echtscheiding, klein persoonlijk leed over wat het is om een vrouw te zijn. (Marjolein Februari citeert in haar column in de Volkskrant de juryvoorzitter van de Orange Broadband Prize for Fiction, een prijs voor het beste boek van een vrouwelijke Engelstalige fictieauteur).
Ook Willemijn Dicke (1970) put voor haar debuutroman uit haar eigen omgeving, haar werkomgeving. Dicke is universitair hoofddocent Bestuurskunde aan de TU in Delft en kent de academische wereld. In een interview met het AD zegt ze dat er vakgroepen zijn waar op conferenties en congressen enorm veel gedronken wordt en waar affaires ontstaan. Om afstand te houden tot haar hoofdpersoon heeft de schrijfster Mea gecreëerd, een zuur wijf van middelbare leeftijd.
Mea, een sleutelroman misschien? Voor op een zonnig terras met bijvoorbeeld een goed glas wijn! (hoewel, romanpersonage Mea zou champagne prevaleren…).
