Fronsen. ‘Dat betekent alleen maar meer siliconen, meer rekeningen van dokter Orentreich.’ Mooi detail waarmee Truman Capote het milieu van de rijken in New York neerzet in zijn verhaal ‘Mojave’. Het verhaal gaat over een blasé echtpaar dat zich bezighoudt met de nieuwtjes en roddels van vrienden en buitenechtelijke affaires. Capote kende deze kringen maar al te goed, zeker na het succes van zijn bekendste roman In cold blood uit 1965. Hij wilde ook een grote roman schrijven over deze wereld, maar na een voorpublicatie keerden al zijn vrienden hem de rug toe. De gevierde schrijver verloor zichzelf in alcohol en drugs. De high society in New York is één kant van Capote; de andere kant wordt gevormd door zijn jeugd in het Zuiden van de VS. Beide werelden zijn prachtig verbeeld in Capote’s korte werk, nu voor het eerst in het Nederlands bijeengebracht in de bundel Alle verhalen.
Kracht zit in de stijl
Tot zijn negende woonde Capote in het Zuiden van de Verenigde Staten. Hij werd in 1924 in New Orleans geboren als Truman Streckfus Persons – Capote is de naam van de tweede man van zijn moeder – en bracht zijn jeugd door in Alabama. Episodes uit zijn jeugd in ‘the deep South’ heeft hij beschreven in het autobiografische verhaal ‘Kerst in New Orleans’. Het is een verhaal van ontluistering voor de jonge Capote. Hij gaat kerst vieren bij zijn vader en ontdekt aldaar niet alleen dat de kerstman niet bestaat, maar ook hoe zijn vader de kost wint. En tegelijk is het niet minder pijnlijk voor de vader die zich verheugt op het weerzien met zijn zoontje: ‘En plotseling, toen ik uit de bus stapte, tilde een man me op en nam hij me in zijn armen, drukte me zo hard tegen zich aan dat ik geen adem meer kreeg; hij lachte, hij huilde, een lange knappe man, lachend en huilend. Hij zei: “Herken je me niet? Herken je papa niet?”’
De kracht van Capote’s verhalen zit niet zozeer in de plot, maar vooral in de stijl. Prachtig is de achteloosheid waarmee hij zijn verhalen begint. ‘Ik weet best wat er over me wordt gezegd, en je kunt partij kiezen voor hen of voor mij, dat moet je zelf weten,’ zo begint ‘Mijn kant van de zaak’ dat Capote op zijn eenentwintigste schreef. Of zie hoe ‘De muren zijn koud’ begint, het eerste verhaal uit deze bundel: ‘“…dus Grant zei gewoon, ga mee naar een gaaf feest, en ja, zo simpel was het dus. Ik vond het echt een briljant idee om ze mee te nemen, misschien brengen zij in godsnaam dan een beetje leven in de brouwerij.”’
Beklemmende sfeer
Ook de sfeer is bepalend voor de verhalen van Capote. Hoe beklemmend die kan zijn laat het verhaal ‘Een nachtboom’ zien. Een meisje van negentien, Kay, stapt in de nachttrein en de beschrijving van de wagon zet de toon. De trein is vol en er is maar één plaats om te zitten. Het liefst wil Kay met rust gelaten worden, maar het vreemde echtpaar tegenover haar eist haar aandacht op. Het wordt steeds onaangenamer in de coupé en weg kan ze niet; een flauw smoesje wordt meteen doorzien. Capote bouwt de spookachtige en onheilspellende sfeer mooi op.
Sommige verhalen die in New York spelen beschrijven de wereld van welgestelden, of in ieder geval van hen die ooit geld hadden. Over lunches, nertsmantels en schone schijn gaat het in ‘Je eigen nerts’ en ‘Het koopje’. Maar net zo makkelijk roept Capote de sfeer van de ‘southern gothic’ op in New York. In ‘Meneer Malheur’ maken we kennis met Mr. Revercomb, een wat mysterieus persoon die dromen koopt van anderen. Letterlijk. Hij geeft geld als je hem een droom vertelt. Sylvia verkoopt haar dromen zodat ze op een eigen plek in de stad kan wonen. Een krot noemt ze het, maar het is beter dan bij haar inmiddels getrouwde jeugdvriendin Estelle in te wonen. Het New York van dit verhaal is kil en onpersoonlijk.
Goed in dit genre
Het verkopen van je dromen blijkt lucratief, maar al snel ontdekt Sylvia de nadelen. Het verhaal speelt steeds op het niveau van de letterlijke betekenis van ‘je dromen verkopen’, maar de lezer voelt de figuurlijke bijbetekenis steeds. Haar leven is inmiddels in het ongerede geraakt. Ze lijkt wel een verslaafde die steeds meer afhankelijk is van Mr. Revercomb, die niet voor niets de bijnaam meneer Malheur heeft. De sfeer en de manier waarop het onderscheid tussen droom en werkelijkheid begint te vervagen maakt dit verhaal tot een van de hoogtepunten van deze verzameling.
In Alle verhalen zijn de twintig verhalen gebundeld die Capote schreef tussen 1943 en 1982, plus het verhaal ‘Jachten en zo’ dat ontdekt werd in 2012. Het geeft een mooi overzicht van zijn schrijverschap gedurende zijn hele carrière. Het korte verhaal gold voor Capote als het moeilijkste literaire genre. De naam Truman Capote zal altijd verbonden blijven aan zijn successen Breakfast at Tiffany’s en In cold blood, maar de beste verhalen in deze bundel laten zien hoe goed hij ook dit genre beheerste.
