Thomas Verbogt (1952) heeft inmiddels een indrukwekkend oeuvre op zijn naam staan. Laatst werd hij in Het Parool door Arie Storm vergeleken met niemand minder dan de Amerikaanse schrijver J.D.Salinger. Wellicht wat overdreven maar Perfecte stilte is wel degelijk een bijzonder boek. En Verbogt een bijzonder schrijver.

De cineast en documentairemaker David Kromweg ontmoet mevrouw Breizer, de moeder van Valerie, een jeugdvriendin, op een onbewaakt moment. Het is het begin van een lange zoektocht naar zijn verleden, die we aanvankelijk mondjesmaat krijgen toegediend. Want als Verbogt iets goed kan, is het doseren. Het duurt lang voordat we iets over zijn relatie met Valerie, een meisje uit zijn jeugd, te horen krijgen en daarin ligt een geheim besloten. Een drama. Ze is naar aan haar einde gekomen en David was daarvan getuige. De vriendenkring  rond Valerie breekt daarna op en vriend Simon, verdwijnt helemaal uit beeld. David weet ook waarom het meisje zelfmoord pleegde. Dat heeft in zijn leven het thema van stilte gebracht. Maar- hier zit een addertje onder het gras- het is geen serene stilte, maar een onheilspellende stilte. De titel van het boek zou eigenlijk Onheilspellende stilte moeten zijn. Maar dat is natuurlijk veel minder sticky dan Perfecte stilte. Later bezoekt David de vader van Valerie, die hij inmiddels haat, omdat hij weet dat de man debet is aan haar dood. De man zegt niets meer- is letterlijk in stilzwijgen gedompeld- zit in een bejaardentehuis en wordt Meneertje Monnik genoemd. Daar ontlaadt zich de woede van David en dat is een van de hoogtepunten van het boek. Zijn verdriet over de dood van Valerie vindt eindelijk een uitlaatklep.

(…) ‘Weet u nog, Simon, die verdween niet zo lang nadat uw dochter doodging, ook verdween, op haar manier dus. Dat weet u nog , dat weet ik zeker en u hoort heel goed dat ik zeg dat ik dat zeker weet, want u bent niet doof, u bent niet gek, u bent alleen maar oud en u bent laf.’ (…)

David komt eindelijk zover dat hij zich kan wreken voor wat er gebeurd is. Maar het is al te laat. Zoals alles in dit boek te laat komt. Dezelfde David is getuige van een mishandeling van een vrouw in een steeg. Het wordt erg plastisch beschreven, wat er gebeurt. Hij wil helpen, maar hij is te laat en te zwak. Uiteindelijk belandt hij lang in het ziekenhuis, omdat hij zelf ook in elkaar wordt geslagen. Hij beloofde destijds Valerie te helpen, maar was op een cruciaal moment te laat. Hij wil nog iets van zijn mislukte huwelijk maken, maar het is al te laat. Hij ontmoet nog de zogenaamde liefde van zijn leven, iemand van vroeger, maar het is te laat. Het kan eenvoudig niets meer worden. En dan volgt er weer zo’n knappe Verbogtiaanse dialoog:

(…)’Het is zo vreemd, het is net alsof ik hier al vaker was,’ zeg ik.
‘Niets is vreemd.’ Molly schenk wijn in.
‘ En alsof ik jou al heel lang ken.’
‘Misschien is dat zo en wisten we het niet.’
‘Ik ken weinig mensen,’ zeg ik. ‘Mijn hele leven ga ik haast alleen om met passanten.’

Het boek staat boordevol kleine – op het oog onbeduidende – observaties zoals: Er komt een moment dat de tijd die je nog te leven hebt je wereld is, de kleine wereld die je meemaakt. Knap en erg raak.

Toch zijn er wat mindere momenten in het boek. Zo wordt het eigenlijk nergens echt aannemelijk, dat de hoofdpersoon iets met film heeft. Wist Verbogt wel iets van film af? En het bezoek aan een schilderes, moet afgesloten worden met het in stukken snijden van een kunstwerk van haar. Ze doet dat zelf immers ook altijd. Het doet wat bedacht aan en past niet echt in de lijn van het verhaal. Maar het mag de pret niet drukken. Het eind van het verhaal is ijzersterk en ook verrassend en ontroerend. De stilte wordt doorbroken, en eigenlijk is het leven voor David weer hoopvol. Dat ervaren we als een mooi en ook organisch uit het verhaal voortkomend einde. Het lag al voor ons klaar, zonder dat we dat wisten. Want door veel uit te sparen weet Verbogt de lezer in zijn verhaal te trekken. En dat is zonder twijfel knap. Erg knap. Al is Verbogt geen Salinger, hij is zo langzamerhand wel een van de sterkste schrijvers van ons land.