‘Het gebeurde allemaal op een en hetzelfde moment, haast exact gelijk’. Deze eerste zin uit Het huis met de kersenbloesem van Sum-Mi Hwang, zou zomaar in aanmerking kunnen komen voor de mooiste openingszin van 2020. Het is een lichte zin, maar ook een die een geweldige diepte verraadt door de zekere dreiging die ervan uitgaat en door de ongelijktijdige gelijktijdigheid die erin zit.
De Zuid-Koreaanse schrijfster Sun-mi Hwang (1963) is zelf in armoede geboren en kon niet naar school, terwijl ze wist dat aan de andere kant van de wereld mensen woonden die van gekkigheid niet wisten wat ze met hun geld moesten doen. Het doet denken aan de eerste Zuid-Koreaanse speelfilm Parasite (2019), waarin hetzelfde gegeven zich op kleine schaal afspeelt. 

Deze roman vertelt het verhaal van Dae-su Kang, die, nadat zijn vader verongelukte, opgroeit als adoptiekind in Amerika. Als volwassene wordt hij eigenaar van een goedlopend bedrijf. Als rijke, oudere man keert hij terug naar zijn geboortestad in Zuid-Korea, naar het huis van zijn jeugd. De grond waarop het huis staat, omringd door kersenbomen, had hij ooit gekocht en er een groot hek omheen laten zetten. De plek wordt door omwonenden gebruikt om te spelen, kippen te houden en groenten te verbouwen. Iets wat Kang in eerste instantie moeilijk vindt om mee om te gaan.

Meneer Kangs verlanglijstje

Meneer Kang heeft een hersentumor die hij ‘meneer Knobbelmans’ noemt. Hij heeft niet lang meer te leven en heeft een verlanglijstje gemaakt, dat cursief gedrukt door de hoofdstukken heen wordt gestrooid. Wensen als: koken waar ik zelf zin in heb, een instrument leren bespelen, zoals een gitaar. Dat leidt tot hilariteit bij de kinderen in de buurt die hem zien als een vreemde, rijke man.
Kang is het type man die zich aan veel dingen ergert, aan de gaten in zijn heg, waardoor iedereen zijn tuin in kan lopen, de haan die hem elke ochtend wekt, aan kippen die zomaar eieren in zijn gras leggen, het meisje dat ongenood door de heg komt en hem nota bene zo’n ei brengt. De kip en het ei refereren aan Sun-mi Hwangs debuut, De kip die dacht dat ze kon vliegen (uitg. Atamira). Ze vormen een microkosmos in meneer Kangs tuin: ‘De kippen sidderen van angst, de katten lagen op de loer, de eekhoorns wakkerden de strijd aan.’

Noord- en Zuid-Korea

Die kippen, katten en eekhoorns laten ons het verhaal ook anders lezen, want hoewel dit boek een sprookjesachtige sfeer ademt, zitten er genoeg toespelingen in die op de situatie in Noord- en Zuid-Korea van toepassing zijn. De Zuid-Koreanen sidderen van angst voor Noord-Korea, Noord-Korea ligt op de loer en Amerika wakkert als een ‘eekhoorn’ de strijd aan. Noord-Korea wil de communicatie met Zuid-Korea verbreken, net zoals meneer Kang niet wil communiceren met het meisje en de oude vrouw die door zijn tuin wandelen. Het wordt op haast terloopse wijze verteld, maar de toespeling is duidelijk. Net zo duidelijk als de verdwaalde kraai of ekster die een zweefduik maakt ‘om denkbeeldige bomen te lossen’, staat voor de kogels die volgens Zuid-Korea vanuit het Noorden worden afgevuurd op een bewakingspost aan de grens, wat uiteraard de gesloten poort van de tuin van meneer Kang is. 

Anders kijken naar de dingen

Sun-mi Hwang weet het karakter van meneer Kang raak uit te tekenen en geeft telkens een stukje van zijn persoonlijkheid prijs. Zo komen we steeds meer te weten over zijn pleegouders in Amerika, maar hij ontdekt ook dat de mensen in zijn omgeving het niet zo kwaad bedoelen als hij in eerste instantie dacht. Hij gaat zich daardoor steeds minder aan de dieren en de mensen om hem heen ergeren en begint ze met andere ogen bekijken: ‘Hoe zou de wereld ooit veranderen, zonder mensen die buiten de gebaande paden traden?’ 

Het huis met de kersenbloesem is een sprookjesachtig verhaal, fraai geïllustreerd door de Japanse kunstenares Nomoco en in soepel Nederlands vertaald door Mattho Mandersloot. Het leest als een metafoor voor Noord- en Zuid-Korea waar de spanningen nu weer dreigen op te lopen.