Steinunn Sigurðardóttir – De goede minnaar

De man die iets miste

Recensie door Ina Bieze

Er was eens een wanhopige man die na 17 jaar zijn grote liefde hervindt en haar mee terug neemt in zijn eigen leven. Dat klinkt als een romantisch sprookje met een happy end, maar dat is De goede minaar niet: Steinunn Sigurðardóttir zet haar lezers op het verkeerde been en uiteindelijk zullen zij zelf een oordeel over de hoofdfiguur, Karl Astason, moeten vormen. Is hij de ideale man of juist een egocentrisch, narcistisch moederszoontje?

Het begint allemaal heel romantisch wanneer Karl Astason impulsief al zijn plannen omgooit en naar IJsland reist om zijn jeugdliefde Una te zoeken. Maar impulsiviteit past helemaal niet bij deze rijke, punctuele zakenman. Wat heeft ervoor gezorgd dat Karl ’s avonds laat met een gele roos op het tuinpad staat te staren naar het silhouet van zijn jeugdliefde? Wie is deze man?

‘Men zei dat het prettig was om in zijn buurt te zijn, vooral zijn geliefden zeiden dat, en dat kwam omdat hij geen bepaald doel nastreefde’, lezen we in het begin van de roman. De verteller typeert hem als ‘hij, de man die iets miste’ en zelf noemt hij zich een speculant in prijsverschillen: ‘Ik ben een speculant van het ondoorgrondelijke soort’. Als speculant is hij succesvol; hij is een rijke zakenman met meerdere huizen en een chique, dure levensstijl. Hij heeft talloze, kortstondige affaires, waarbij hij alles tot in de kleinste details regisseert: geen verplichtingen, geen verdere afspraken en het afscheid graag vroeg in de morgen zodat zijn slaap niet verstoord wordt. Bovendien wil hij zelf niet bevredigd worden.

Eén van zijn geliefden houdt zich niet aan deze spelregels en juist zij zal een belangrijke rol in zijn leven gaan spelen. Deze vrouw, Doreen Ash, psychiater en psychoanalist, had een te harde stem, dronk te veel en gedroeg zich niet in bed. Ze voldoet absoluut niet aan zijn standaard, en juist zij blijft in zijn hoofd zitten. Voor de lezer speelt Doreen een belangrijke rol: door haar ontdekken we dat we geen romantisch liefdesverhaal  lezen, maar dat we te maken hebben met een gecompliceerde hoofdfiguur, ‘de man die iets miste’.

Naast Doreen, spelen nog drie vrouwen een belangrijke rol in het leven van Karl. Hij wordt door zijn moeder, Astamama, een bekende zangeres, liefdevol opgevoed. Met haar heeft hij een heel sterke band, maar zij sterft als hij nog maar 18 jaar is. De tweede vrouw, Una, is zijn grote jeugdliefde. Zij doet hem veel aan zijn moeder denken en met haar is hij zeven maanden heel gelukkig totdat zij plots de verhouding verbreekt. Hij, welopgevoed, dringt niet aan, terwijl zij eigenlijk verwacht dat hij moeite zal doen om te achterhalen waarom ze hem opeens afwijst. Toch lijkt hij haar trouw te blijven, zelfs in zijn talloze affaires. De huizen die hij bezit, heeft hij bijvoorbeeld laten inrichten volgens de smaak van Una.

Lotta, de derde belangrijke vrouw en zijn ‘personal assistent’, is de vrouw die zakelijk alles voor hem regelt: hotels, de verse bloemen op zijn kamer, zijn tickets, zijn afspraken. Ze is heimelijk verliefd op Karl, maar hij wenst de relatie zakelijk te houden. Dat Lotta zwart is en hem ‘meester’ noemt, maakt deze verhouding opvallend en ook treurig.

Doreen Ash is slechts heel kort zijn minnares, maar juist zij krijgt Karl aan het praten over zijn moeder en uitgerekend zij zal zijn redding zijn. Ook is zij de vrouw aan wie hij blijft denken nadat hij zijn grote liefde heeft teruggevonden. Doreen heeft uitgesproken denkbeelden over moederszoontjes en is auteur van een boek over relaties tussen moeders en zonen; ze veroordeelt de vaak slappe opvoeding van moeders, die hun zonen ‘pamperen’, zodat ze opgroeien als slapjanussen en schizofrenen. Voor haar is Karl de enige man en als minnaar zo goed, dat ze na hem de voorkeur geeft aan vrouwen. ‘Moederzoontjes, zonen zonder vader, kunnen het hoogste niveau als minnaar bereiken. Er is namelijk geen competitie met andere mannen.’ (blz. 193)

De rol van Doreen is opvallend en geeft het verhaal diepgang. Zij wroet in Karls emoties en verwoordt hoe ze denkt over de verhouding met zijn moeder en het ontbreken van een vader in zijn jeugd. Zij laat hem praten, twijfelen en blijkt bovendien zijn belangrijkste raadgeefster. Juist de minnares die zich niet aan de regels van de perfectionistische Karl houdt, blijkt een grote, beslissende rol in zijn leven te spelen. Doreen zorgt voor twijfel, voor spanning en voor verwarring, zowel in het verhaal zelf als bij de lezer. Door haar uitgesproken ideeën worden onderwerpen en verhoudingen op scherp gezet en ‘schuurt’ het vooral  bij Karl Astason. Doreen voorkomt dat het verhaal van Karl en Una  een doorsnee liefdesgeschiedenis wordt.

De goede minnaar leest vlot en eenvoudig. Er is een duidelijke verteller die alleen in het hoofd van Karl zit en niet in het hoofd van de overige personages. Aan de lezer de taak om te bepalen hoe deze personages over hem en zijn beslissingen denken. Een enkele keer vertelt Karl zelf en zijn vertellingen beginnen als een sprookje: ‘Er was eens…..’.  Moederliefde, oprechte liefde, vriendschap en gelijkwaardigheid zijn de belangrijkste thema’s die vooral door Doreen aan de orde worden gesteld. De auteur is afgestudeerd als psycholoog en misschien is in Doreen de auteur zelf te herkennen.

Steinunn  Sigurðardóttir  (1950), psychologe, filosofe, journaliste en auteur van o.a. gedichten en romans, is in haar geboorteland IJsland een bekende, erg populaire auteur. Ze begon haar loopbaan als journaliste en heeft in die functie wereldwijd in verschillende landen gewerkt. Ze publiceerde aan het begin van haar auteurschap gedichten en korte verhalen. In 1986 verscheen haar eerste roman, Tímaþjófurinn, een geschiedenis over de liefde tussen twee docenten. Deze roman, waarin ze ook een aantal van haar gedichten heeft verwerkt, werd in Frankrijk verfilmd onder de titel Le Voleur de vie. Voor haar roman Hjartastaður kreeg ze in 1995 de IJslandse Literatuurprijs. Inmiddels heeft ze elf romans, zeven dichtbundels, een boek over Vigdis Finnbogadóttir, voormalig president van IJsland, een kinderboek en diverse stukken voor toneel en radio op haar naam staan. Ook heeft ze literaire werken van anderen vertaald in het IJslands.

 

 

 

Omslag De goede minnaar - Steinunn Sigurðardóttir
De goede minnaar
Steinunn Sigurðardóttir
Vertaling door: Marcel Otten
Verschenen bij: BBNC Uitgevers
ISBN: 9789462370371
250 pagina's
Prijs: € 18,95

Om Literair Nederland draaiende te houden, zijn wij afhankelijk van vrijwillige bijdragen. U kunt ons steunen via de rode knop. Waarvoor onze hartelijke dank!

Meer van Ina Bieze:

Recent

2 oktober 2023

Mysterie van dood en leven

Over 'De kuil' van Laura van der Haar
30 september 2023

Als je stem je wapen is

Over 'The hate you give' van Angie Thomas
28 september 2023

Een uitdaging

Over 'Eenling zijn. Een filosofische uitdaging' van Rüdiger Safranski
26 september 2023

Facsinerende zoektocht van jonge vrouw

Over 'Het kunstzijden meisje' van Irmgard Keun
25 september 2023

‘Liegen is de laatste brug naar redding zonder hoop'

Over 'Ten oosten van de Middellandse Zee ' van Abdelrahman Munif

Verwant