Meteen is het duidelijk: de hoofdpersoon van Huid, de nieuwe roman van Russell Banks, is een veroordeelde zedendeliquent die onder toezicht staat. Vermoedelijk is hij zelfs een pedofiel, al houdt Banks lang voor de lezer verborgen wat zijn misdaad nu precies was.
De 22-jarige Kid, ook wel De Kid, woont in een tentje onder een viaduct in de stad Calusa. Zijn enige vriend is leguaan Iggy. ‘Hij houdt van de hagedis. Hij zou kunnen zeggen dat Iggy de enige is van wie hij houdt. Maar dat zegt hij niet.’ (20) Het viaduct is de enige plaats binnen de stadsgrenzen die meer dan 750 meter van een school, bibliotheek of kinderspeelplaats ligt. Daarom vormt het de verzamelplaats voor dakloze zedenplegers die nergens heen kunnen. Hier beweegt deze anonieme groep zich buiten het gezichtsveld van de samenleving.
Kid is één van hen. In Huid staat zijn leven na zijn veroordeling centraal. Deze wereldvreemde jongen heeft zijn leven leren aanvaarden en hij accepteert dat hij geen pogingen moet doen een normaal leven te leiden, want hij realiseert zich dat dit onmogelijk is. Eens veroordeeld, altijd een outcast. De macht van internet blijkt enorm. Kid kan geen huis of een plaats in de samenleving veroveren, want het openbare ‘goed-gedrag-register’ torpedeert iedere poging al bij voorbaat. Alle potentiële werkgevers of huisbazen raadplegen dit register en niemand geeft een veroordeelde pedofiel een kans. Ondanks dat hij zijn straf heeft uitgezeten, blijft zijn situatie uitzichtloos.
Langzaam ontvouwt Kids verleden zich. Zijn vader kent hij niet. Zijn egocentrische, alleenstaande moeder had meer aandacht voor haar snel wisselende minnaars dan voor haar zoon. Kid zocht al jong troost in porno, maar zijn moeder maakte zich enkel druk om de hoge rekeningen en niet om het gedrag van haar zoontje. Hij was en is een vreemde jongen, een eenling. Zelfs in de groep verschoppelingen onder het viaduct: ‘Een eenling. Dat is zijn soort. En ook bij de eenlingen is hij een geval apart. Een buitenbeentje. Fokking so-lemi-o.’ (18)
Zijn afstandelijkheid is geen keuze, het is een noodzaak. Kid heeft gewoon geen enkel idee hoe hij met andere mensen moet omgaan. Schrijnend zijn de passages waarin hij vol onbegrip naar ‘normale burgers’ kijkt. ‘Mensen van wier gedachten hij zich geen voorstelling kan maken en van wier levens in verleden, heden en toekomst hij niets begrijpt. Alsof ze een andere diersoort zijn.’ (53) ‘Fok wat zijn dit voor een mensen vraagt de Kid zich af…’ (54).
Hoop is er pas als er een tweede persoon ten tonele verschijnt. ‘De Professor’ mengt zich in de beschadigde groep om sociologisch onderzoek te doen naar behandelingsmethoden van delinquenten. De Kid werkt mee aan de interviews. Hij leert de Professor kennen, maar nog niet te vertrouwen en vertelt uiteindelijk toch over zijn veroordeling na een chatroom-bezoek. Door een misverstand kreeg de toen 21-jarige Kid chatcontact met de 14-jarige Brandi. ‘Gewoon een beetje chatten kan geen kwaad besloot hij.’ (215), maar daar ging het mis. Zijn eerste menselijke contact, al was het via een computer, voelde goed, dus hij bleef met haar praten. En voor hij het wist was hij op zijn 22ste een veroordeelde zedendeliquent, die nog nooit een meisje had gekust of aangeraakt.
De Kid en de Professor zijn tegenpolen. De Kid is naïef, klein en mager en mislukt in het leven, de Professor hyperinteligent, groot en gezet en succesvol. De Kid vertelt leugens, de Professor de waarheid. Tenminste, tot de Kid ontdekt dat ook de Professor zijn geheimen heeft. Dat maakt de Professor tot een intrigerend personage, wiens bedoelingen niet duidelijk zijn. Toch heeft de Professor een positieve invloed. Hij geeft de Kid meer zelfvertrouwen en helpt hem zijn verleden als een oude huid van zich af te werpen.
Auteur Russel Banks (1940) wordt in Amerika gezien als een van de grootste vertolkers van de Great American Novel. Great American Novels zijn romans die de essentie van de Amerikaanse tijdsgeest weten te vangen. Dit begrip werd in 1868 voor het eerst gebruikt door schrijver John William DeForest. Hij vroeg zich af welke romans de essentie van de Amerikaanse ziel wisten te grijpen. Hij zocht naar een Amerikaanse Thackeray of Trollope. Dit idee paste goed bij de Amerikaanse zoektocht naar identiteit. Als jonge natie had Amerika daar behoefte aan. Een literair meesterwerk zou helpen de identiteit vast te leggen. Huckleberry Finn was zo’n roman. Het had belangrijke thema’s, zoals vrijheid, slavernij en lef en het had historische actualiteit.
Huid past inderdaad in het rijtje Great American Novels. Het onderzoekt de Amerikaanse tijdsgeest en zoomt in op de onderkant van de moderne samenleving. De Professor stelt interessante vragen over het verband tussen de perverse cultuur waarin we leven en mensen die ontsporen. Tegelijk is het controversieel om een hoofdpersoon als de Kid te kiezen. Ondanks zijn trieste verhaal is het voor de lezer moeilijk om empathie voor hem te krijgen. Hij is vreemd, heel vreemd. Toch zijn er momenten dat je medelijden met hem hebt, maar op even veel momenten verafschuw je hem.
Huid is een indringende roman, hard en rauw. Het boek blijft bij omdat het tot nadenken stemt over de maatschappij waarin we leven en de keuzes die we maken.
Huid
Auteur: Russell Banks
Vertaald door: Laura van Campenhout
Verschenen bij: Uitgeverij Signatuur
Aantal pagina’s: 416
Prijs: € 25,00
