In Onze kinderen van Renée van Marissing, haar vierde roman, moeten de zussen Mia en Iris in een Fries dorp het huis opruimen van hun vader die kort daarvoor is overleden. Van Marissing is ook toneel- en hoorspelschrijver, performer en regisseur. Daaraan zal het te danken zijn dat de gebeurtenissen in de roman in bondige, snelle scènes en veelal korte zinnen zijn verwerkt.

De ouders van de Amsterdamse Mia en Iris zijn al lang geleden gescheiden. De vader, Nico, was een man met een drankprobleem. In flashbacks vertelt ik-persoon Mia het verloop van de relatie met hun vader. In het heden speelt Mia’s relatie met Sally die zwanger is van hun eerste kind. Sally is de rots in de branding. Ze zit rustig en vrolijk zwanger te zijn, overziet situaties, is geduldig en begripvol en zegt verstandige dingen.
Ook als Mia afwezig is bij zwangerschapscontroles want druk, druk, druk, en niet weet wat een geboorteplan is, berust Sally met slechts een enkele opmerking. Zelf had Mia niet de behoefte haar DNA door te geven. ‘Ik zie mijn genen bij bosjes op slot gaan, een steeds gemankeerder lichaam, en ik vervloek de epigenetica.’ Als Mia ergens in het boek denkt ‘Ik krijg een kind’ dan komt dat ietwat bevreemdend over omdat zij er biologisch niet aan te pas komt, al is de beleving vanuit haar standpunt begrijpelijk.

Slechte herinneringen

Voor het opruimen van Nico’s woning heeft Iris een container gehuurd. Die is hoog, er is een trap nodig om de spullen erin te deponeren en Mia worstelt zelfs in haar eentje om een bank buiten te krijgen, tegen de trap omhoog te duwen en over de rand te kiepen. Wat niet lukt. Zo’n hoge container om huisraad in te laten afvoeren is een nogal onrealistische keuze van de auteur en lijkt alleen bedoeld om drama te kunnen toevoegen. Als de zussen samen in het huis zijn (Mia lijkt het meeste werk alleen te doen), verwijt Iris haar zus dat ze het voor hun vader opneemt, terwijl zijzelf vooral boos is en weinig woorden wil wijden aan de slechte herinneringen. Mia probeert echter begrip op te brengen voor de man die worstelde met het leven: ‘… mijn vader is altijd meer alleen geweest dan mijn moeder’.

Kundig verweven feiten

Tot doorleefde problematiek komt het in het boek echter niet. Of het nou het opruimen betreft, de zwangerschap of het verleden, het blijft bij situatieschetsen zonder veel diepgang. Nico heeft kanker gehad toen zijn dochters nog kinderen waren, raakte door de lange ziekte zijn werk kwijt en had na de scheiding nog een paar relaties, feiten die door Van Marissing kundig door het verhaal worden geweven. Maar de vader wordt niet echt een karakter. Er ontstaat een beeld van een man die ondanks de drankverslaving zijn dochters toch af en toe een uitje wil bieden of thuis hartelijk ontvangen, wat door het egoïsme dat een verslaafde eigen is meestal verkeerd uitvalt.
Ruim voorbij de helft van het boek wordt het verhaal beschouwender – en daarmee interessanter – onder meer aan de hand van de ervaringen en het alcoholisme van Marguerite Duras. Mia peinst: ‘…mijn drinken is een ander soort dan dat van mijn vader en Marguerite Duras. Het niet kunnen stoppen, je leven inrichten naar alcohol, ja, dan ben je verloren. Het was ondenkbaar dat er geen bier in mijn vaders huis aanwezig was, en hij wist op elke onbekende locatie in een mum van tijd een café te vinden.’

Less is more voldoet niet

Spijtig genoeg blijft Van Marissing bij geen enkele essentiële scène lang stilstaan, waardoor de gebeurtenissen voorbijgaan als dingen die nu eenmaal gebeuren met mensen die allemaal wel een groter of kleiner probleem hebben. Het geeft een beetje het gevoel dat de auteur een drama vertelt zonder te willen ingaan op de gevoelens die daarmee gepaard gaan. Sommige passages lijken er met de haren bijgesleept, zoals de ruim twee pagina’s over de film Eternal Sunshine of the Spotless Mind waarin de hoofdpersonages herinneringen aan elkaar hebben laten wissen. De auteur vertelt dit met geen andere reden dan dat Mia aan die film denkt nadat ze hem een paar dagen eerder ‘voor de zoveelste keer’ had bekeken. Natuurlijk kan de lezer daar zelf van alles bij invullen, maar less is more voldoet hier niet. En de op zich mooie scène van de eend die plotseling binnenshuis op Nico’s tafel staat en vervolgens weer buiten belandt, komt voorbij met dezelfde portee als wanneer de ik-figuur een kop koffie had gedronken.

Leed komt er niet uit

Het zijn mooie en ook treffende zinnen die Van Marissing schrijft, maar dat maakt nog niet dat verdriet en pijn in Onze kinderen invoelbaar worden. Misschien is dat het gevolg van de keuze voor drie onderwerpen binnen een kleine roman: het verleden met Nico, het heden met het opruimen en de zwangerschap. En misschien hoeft het ook niet, situaties op gevoelsniveau uitspinnen, ware het niet dat de lezer meer betrokken zou raken als zwaarwegende gebeurtenissen dieper zouden zijn uitgewerkt. Bijvoorbeeld wanneer Mia opnieuw  terugdenkt aan een situatie met haar vader:
Ze is zestien en logeert twee nachten bij hem in een huis aan de Vecht van afwezige vrienden. Ze gaan naar een feestje en bij thuiskomst parkeert de dronken vader de auto van de vrienden tegen een boom. Met moeite waggelt hij langs de Vecht naar het huis. Even later laten ze de hond uit. Mia loopt voor haar vader uit en fantaseert hoe zij het niet zal horen als hij in het water valt omdat de hond net op dat moment hard blaft. Dat laat zien hoe de situatie haar bedrukt, maar daar blijft het dan ook bij. Angst, ontzetting, leed, hetzij van de vader, hetzij van de dochter, komen er niet uit.

Qua verloop zit Onze kinderen goed in elkaar en is het verhaal efficiënt verteld. Het boek leest vlot weg, aan de juiste woorden ontbreekt het Van Marissing niet. Jammer alleen van het gebrek aan pieken en dalen. Daardoor blijft het toch een beetje bij vertier met een donkergrijs randje.