Peris Bekkering – Exces

Een duivelskind dat een spoor van destructie achterlaat

Recensie door Marjet Maks

Nim is een vodje. Ze werkt in een snackbar en stinkt naar mayo en frituurvet, tot ze wordt opgepikt door Alfred Schöne, bankier, die het vrije, vunzige niet schuwt, evenals zijn zoon, Alfa. Ze wordt als een hond uit het asiel gehaald en komt in aanraking met boeken en muziek, opera, dans, een andere cultuur en dompelt zich erin onder. Nim wordt danseres en gaat later met Alfa werken, die een beroemde choreograaf wordt. Ze leert andere mannen kennen, vooral oudere mannen met wie ze seks heeft. 

Het verhaal begint in 1988 in Amsterdam. Alfred Schöne bezoekt kunstschilder De Zwart in zijn atelier waar hij werkt aan een portret van zijn vrouw. Als de dan 18-jarige Nim binnenkomt met in haar kielzog de veel oudere man, arts, die De Gnoom wordt genoemd, raakt de sfeer tussen de drie mannen gespannen. Alleen Nim reageert ongedwongen en lijkt te genieten van alle aandacht. Ze dartelt rond in een geel balletpakje en zit model voor De Zwart. Ze ontdekt de housemuziek door De Zwart en raakt in de ban van die muziek.  

Berlijn en New York

Vier jaar later, in 1992 gaat het verhaal verder in Berlijn waar Nim woont met De Zwart die topfotograaf is geworden. Nim wil dansen en niets anders dan dat tot ‘she loses the plot’. Seks, drugs en house, techno-rock is wat haar beheerst en gaande houdt. 
In september 2001 gaat ze in New York wonen. De dreiging van 9/11 is voelbaar maar wordt nergens benoemd, behalve in de titel nonplaats / nul en opmerkingen als ‘het vliegtuig is het ultieme vervoermiddel, de belangrijkste technologische ontwikkeling sinds tijden.’ Of zoals in een brief van Dune, een activiste met een baret die later Nims geliefde wordt. ‘Details op straat vervaagden, ik zag alleen de geometrische patronen van de skyline boven me. De verschillende hoogtes van de gebouwen die naar de hemel reikten. Voor- en achtergrond, texturen, materialen leken te trillen in hun materialiteit, de stenen schoven over elkaar heen en perforeerden elkaar en het glas flikkerde in de reflectie van de zon.’ Het is een ijkpunt in de tijd. 

Nim ontmoet een jong meisje en realiseert zich haar eenzaamheid, vindt een one-night-stand en daalt af in haar herinneringen. ‘Waar te beginnen met het zoeken van betekenis? Ze wil niet dat alles betekenis heeft, ze wil dat er dingen zijn die zinloos zijn, die gebeuren zonder dat zij daar beter van wordt.’

Ze denkt terug aan de ‘Lulu’ avonden. ‘Lulu’ was een discotheek in een kelder in Brooklyn waar ze per ongeluk langsloopt en naar binnengaat. ‘[…] we bewogen zonder haperen tussen de witte normies in hoodie en spijkerbroek en Ibizagladjakkers met zonnebril in het haar. Hier dronken ze manhattans en skinny bitches, tot op de tong bezweet, hier dansten ze op de soepele sexy housemuziek die toen vooruitstrevend voelde maar nu goedkoop en oppervlakkig lijkt, alsof ze tussen de simpele drums uit de computer naar vrije ruimte zochten in een leven dat hard en veel en vol was.’

Lockdown en #Metoo

In het vierde hoofdstuk gaat het verhaal verder in 2008 in Londen. Er wordt vanuit een heel ander perspectief, door een portier in een discotheek, een andere kant van Nim beschreven. De vrouw (of man?) is geboeid door de verschijning van Nim, die zich Pandora laat noemen, een koosnaampje van Alfa. Ineens zien we Nim door de ogen van haar omgeving. Het is een sterke wending in het verhaal, de lezer krijgt een completer beeld van haar. Het verhaal eindigt in 2020 met verwijzingen naar de pandemie.

Tijdens lockdown wonen Nim en Dune in een appartement, ze hebben een hond genomen om naar buiten te mogen. Nim schrijft een lange email aan Alfa. Haar eerste en langste lover, zoals ze tegen hem praat en haar herinneringen met hem deelt, drijft de gedachte boven dat Alfa een verpersoonlijking is van #Metoo. Wat hij met zijn danseressen uitspookte was niet mals. Maar het raakt Nim niet, niet echt: ‘Je krijste dat ik je leven heb verwoest. Ik vind het toch nodig om te benadrukken dat je dat van mij niet hebt verwoest. Hooguit moeilijk gemaakt, maar ik kan me niet voorstellen dat één persoon of gebeurtenis die pakweg tachtig jaar voorgoed kan bepalen. Ik krabbel weer op, vind mezelf opnieuw uit – Ik heb mezelf honderd keer opnieuw uitgevonden – en daar zijn dan weer andere moeilijkheden op de weg.’

Uiteindelijk ontstaat er door deze vorm binnen de vijf hoofdstukken met verschillende perspectieven een compleet beeld van de vrouw die Nim was en is geworden. Zij is een rond personage, wat niet zozeer valt te zeggen van de bijfiguren, haar lovers, Alfa, zijn vader Schöne, De Gnoom, zelfs De Zwart blijven nogal platte karakters.

Metafoor van verloren tijd

Wat is de premisse van deze roman, is het een ode aan de techno en house, muziek? Dance, escapisme van een jeugd. Een toekomst die er niet meer is. Zoals te lezen is in het citaat vooraf van de Mexicaanse schrijfster Valeria Lluiselli uit het Archief van verloren kinderen, […] ‘Misschien ervaren we gewoon een afwezigheid van toekomst, omdat het heden te overweldigend is geworden, en de toekomst daarmee onvoorstelbaar.’ Is Nims leven een metafoor van de verloren tijd? Ze wordt een duivelskind genoemd, ze laat een spoor van destructie achter, alle mannen gaan dood in haar leven, behalve Alfa. Ze is vijftig en kijkt in tijden van Corona terug op haar leven waarin geen toekomst is te vinden.

De repeterende stijl die op de achterflap wordt gesuggereerd las ik er niet in, maar Bekkering kan schrijven. Met korte zinnen raast ze langs ideeën en gedachten die niet altijd van de grond komen.  Er mist soms specie tussen de bouwstenen, zijn er veel losse flodders, net zoals Nim in het leven een losse flodder bleef. 

 

 

Omslag Exces - Peris Bekkering
Exces
Peris Bekkering
Verschenen bij: Prometheus (2020)
ISBN: 9789044638189
272 pagina's
Prijs: € 21,99

Meer van Marjet Maks:

Recent

23 maart 2023

Elke editie is een verrassing en nodigt uit tot kijken lezen kijken

Over 'Kluger Hans #43 / Huid' van Redactie: Yasmin Van 't Veld, Dorien Couton, Hans Depelchin e.a.
22 maart 2023

Driewerf rosé!

Over 'Flessenhart' van Robert Schuit
21 maart 2023

Alles geschreven...

Over 'Cinemascope' van Gerrit Brand
16 maart 2023

Diepzinnigheid in weerbarstige verhalen

Over 'Kilometer 101' van Maxim Osipov

Verwant