Na zijn grote succes met De acht bergen krijgt ook het eerdere werk van Cognetti nu de aandacht die het verdient. Na De buitenjongen uit 2013 dat vorig jaar in Nederlandse vertaling verscheen, beleeft Sofia draagt altijd zwart in 2019 de ene na de andere druk. Kan De buitenjongen worden gezien als een vingeroefening voor De acht bergen, Sofia draagt altijd zwart gaat over de moeizame volwassenwording van Sofia.
Haar geboorte is prematuur en ze moet worden gereanimeerd. Sofia wacht geen gemakkelijk leven en blijkt altijd op de vlucht: voor haar ouders, voor haar vrienden, voor haar geliefden maar bovenal voor zichzelf. Op haar zestiende doet ze een zelfmoordpoging en wordt ze opgenomen in een kliniek.
Evenals in De acht bergen weet Cognetti het thema prachtig te beschrijven, met veel inlevingsvermogen. Je begrijpt de worsteling van Sofia met haar existentie, met haar ouders, – vooral haar moeilijke verhouding met haar depressieve moeder speelt haar parten -, met haar zoektocht naar geluk en de zin van het leven.
Constructie
Vanaf haar geboorte tot aan haar zevenentwintigste jaar lezen we over het leven van Sofia. Cognetti heeft daarbij gekozen voor een bijzondere constructie om het verhaal te vertellen, wat het voor de lezer niet altijd gemakkelijk maakt.
Allereerst gebruikt hij verschillende invalshoeken. Hij schrijft vanuit haar eigen perspectief als ze nog jong is, vanuit het perspectief van haar ouders (gezamenlijk en apart) en nog door dat van een aantal anderen (o.a. minnaar, tante, studievriendinnen). In de tweede plaats kijkt hij in die verschillende perspectieven voor- en achteruit in de tijd. Daarmee brengt hij in feite een tweede laag in het verhaal aan, die de lezer wat in verwarring kan brengen. Niettemin blijft het boeiend om te lezen over Sofia’s pogingen om gelukkig te worden.
Eigenlijk zijn de afzonderlijke hoofdstukken meer als scènes uit een film waartussen niet veel verband bestaat. Misschien zit de documentairemaker Cognetti de schrijver Cognetti in de weg. Een voorbeeld moge dit verduidelijken.
Wanneer Sofia met haar vader een paar dagen op vakantie is, schrijft Cognetti: ‘Zittend op een rots bestudeerde Roberto Muratore, acht jaar en een paar maanden voor zijn dood, zijn dochter terwijl hij net deed of hij de krant las.’ Met die mededeling doet hij in het desbetreffende hoofdstuk niets en verder in het verhaal komt zijn overlijden ook niet voor.Zo zijn er andere voorbeelden te geven van de manier waarop Cognetti de chronologie van de vertelling onderbreekt door vooruit te lopen of terug te blikken op de gebeurtenissen.
Waardering
Bovenstaande kritiek laat onverlet dat Cognetti prachtig schrijft. Niet alleen heeft hij een mooie stijl, hij weet ook in elk hoofdstuk te boeien en met veel inlevingsvermogen het ‘donkere’ leven van Sofia – ze draagt niet voor niets altijd zwart – uit te beelden. Met veel emotionele zeggingskracht en psychologisch inzicht beschrijft Cognetti de worsteling van Sofia om gelukkig te worden.
