Recensie door Rein Swart

Het lijkt een aardig onderwerp: een avondwinkel, gerund door ene Osman van Turkse afkomst, althans van een Turkse vader die na de geboorte vertrok en de opvoeding overliet aan een Friese moeder. Osman krijgt op zekere avond een overstuur meisje in de winkel, die zegt dat ze de laatste tram naar huis gemist heeft. Ze vraagt of ze bij hem kan overnachten. De zachtaardige Osman heeft medelijden met het meisje, Isis, en staat toe dat ze in zijn bed kruipt. Hij blijft toch de hele nacht op.

Osman wordt door, voor de lezer, onbekenden getreiterd en gechanteerd en leeft daardoor erg zuinig. De arme sloeber veegt zelfs het gemorste meel op van de vloer, zeeft het in zijn keukentje en giet het weer terug in het pak. Zijn credo is dat een mens een regelmatig bestaan moet leiden en verder heeft hij weinig nodig.

‘Het eerste instinct dat telt, dacht hij, is ademhalen; het vinden van iets eetbaars komt op de tweede plaats en de derde trap van mijn bestaan is het op gezette tijden wegzakken in een nest van stro. Verder is er onthouding, ik onthoud me van alles, omdat ik niemand iets te bieden heb.’

Zoals het zich laat aanzien vertrekt Isis niet met de eerste tram van half zeven. Het is lang onduidelijk wat ze bij de simpele winkelier zoekt. Ze doet afwisselend aardig, sexy en koel tegen hem. Ze zegt dat haar moeder haar niet mist, maar later wordt duidelijk dat ze niet terug wil naar het rijke Bloemendaalse milieu.

Osman heeft een dochtertje bij een vrouw, Barbara, die met iemand samenwoont aan de andere kant van de stad. Hij gaat eens bij Barbara op bezoek en troggelt haar geld af. Hij droomt ervan om Barbara en zijn dochtertje ooit in een zelfgebouwd huis, met een, op strooptochten door de stad bijeen gejutte inrichting, op een zelfgekocht perceel grond in de provincie te ontvangen en hen daar bij zich te houden.

Helaas stort het verhaal halverwege in. Het is moeilijk voor de twee personen om de spanning vast te houden. Daarvoor is de verhaallijn te dun en zijn de hoofdpersonen karakterologisch te weinig zeggend. Het boek zwoegt naar het einde. De dreiging van beroving die in het begin voelbaar was, ebt weg als de lezer weet hoe de vork in de steel zit. Het meisje zwalkt tussen vriendelijk en boos. Het slot doet amateuristisch en drakerig aan.

Klein Nulent schrijft heel precies in een tamelijk onopvallende stijl. Het is boeiend om vanuit het perspectief van een avondwinkelier de wereld te bezien en de angst te voelen voor beroving. Uiteindelijk gaat het om twee ‘loners’ die een tijdje in elkaars gezelschap verkeren. De opzet is aardig, maar niet meer dan dat.

De tram van half zeven is genomineerd voor de Academica Debuutprijs 2010. Wat dat betreft zet ik mijn kaarten nog steeds op Blinde wereld van Ellen Heijmerikx die een aangrijpend boek afleverde dat ik eerder op deze site recenseerde, maar ik moet erbij zeggen dat ik Nemen wij dan samen afscheid van de liefde van Paul Baeten Gronda nog niet gelezen heb.