Merel Hubatka – Norman

Nederland en de vrijheidsstrijd in Nieuw-Guinea

Recensie door Vic Veldheer

Norman is het romandebuut Merel Hubatka. Zij is een veelzijdig kunstenares: ze schrijft verhalen, ze zingt, ze is stadsdichter van Zutphen en heeft dan nu haar eerste boek geschreven.
De hoofdpersoon in het boek is Norman Taborsky; hij solliciteert na zijn middelbare school naar de positie van bestuursambtenaar op Nieuw-Guinea. Na een ietwat merkwaardig verlopen sollicitatiegesprek, – hij voldoet aan weinig eisen – wordt hij toch aangenomen. Hij vertrekt in de zomer van 1959 en wordt direct ver in het oerwoud te werk gesteld, in Akimoega. Daar moet hij de vrede zien te bewaren tussen verschillende stammen en tegelijk de plaatselijke bevolking voorbereiden op zelfstandigheid. Van een gedegen opleiding is nauwelijks sprake. Hij geeft zich helemaal, raakt diep verbonden met de Papoea’s en verliest bijna elk contact met de buitenwereld. Hij heeft dan ook te laat door dat Nederland bezig is de strijd met Indonesië over de zeggenschap over het eiland te verliezen. Wanneer in 1963 Indonesië de macht overneemt ervaart hij zijn terugkeer naar Nederland als een onverwachte bittere pil.

Monument voor overleden vader

De belevenissen van Norman worden in het boek afgewisseld met persoonlijke ontboezemingen van vooral minister Luns, prins Bernard, John F. Kennedy en president Sukarno over de onderhandelingen over Nieuw-Guinea. Die passages vormen een schrijnend contrast met het dagelijkse leven van Norman, soms hilarisch om te lezen.
Uit die passages blijkt hoe de politici in Nederland hun doel om Westelijk Nieuw-Guinea onafhankelijk te maken niet hebben weten te realiseren. Vooral de vijandige houding van Nederland tegenover het Indonesië van Sukarno en het streven om Nieuw-Guinea niet aan Sukarno over te dragen resulteerde uiteindelijk in het tegendeel. Toen Nederland de steun van de VS verloor, was het pleit beslecht.  Daarmee heeft het zijn belofte om Nieuw-Guinea zelfstandigheid te verlenen tegenover de Papoea’s verbroken.

Hubatka wil met dit boek een monument oprichten voor haar overleden vader, die tussen 1959 en 1963 op Nederlands-Nieuw-Guinea verbleef als bestuursambtenaar. Na zijn gedwongen terugkeer naar Nederland heeft hij zich zijn hele leven sterk gemaakt voor de Papoea-gemeenschap en is hij het streven naar onafhankelijkheid altijd blijven steunen. Het personage van Norman is gemodelleerd naar de vader van de auteur. Na zijn dood vond zij meer dan honderd brieven die hij aan zijn familie en aan een vriend in Nederland had geschreven.

Politieke oproep

In haar nawoord vraagt Hubatka aandacht van de Nederlandse politici voor het lot van de Papoea’s in Nieuw-Guinea, en om steun voor hun strijd voor onafhankelijkheid, die zij nu al meer dan een halve eeuw vreedzaam voeren. Zij hoopt dat Nederland zich alsnog wil inzetten voor die onafhankelijkheidsstrijd.
Tot op heden zijn er geen tekenen die daarop wijzen.
De opstelling van Nederland tegenover de Papoea’s lijkt meer te vergelijken met die tegenover de onafhankelijkheidsstrijd van de Molukken; zij hebben daarvoor weinig tot geen steun gekregen van Nederland en dat lijkt ook te gelden voor die van de Papoea’s.

Hubatka heeft een mooi monument voor haar vader opgericht. Prettig leesbaar, goed geschreven in korte zinnen.
De betrokkenheid van Nederland bij de Papoea’s is echter verleden tijd. Of de publicatie van Norman voldoende zal zijn om Nieuw-Guinea weer onder de aandacht van Nederlandse politici te brengen, is maar zeer de vraag.

 

Omslag Norman - Merel Hubatka
Norman
Merel Hubatka
Verschenen bij: Wereldbibliotheek (2019)
ISBN: 9789028427839
304 pagina's
Prijs: € 19,99

Om Literair Nederland draaiende te houden, zijn wij afhankelijk van vrijwillige bijdragen. U kunt ons steunen via de rode knop. Waarvoor onze hartelijke dank!

Meer van Vic Veldheer:

Recent

Suikerklontje in een glas heet water
8 december 2023

Suikerklontje in een glas heet water

Over 'Ik zeg geen vaarwel' van Han Kang
Een onuitgepakte koffer in elke hartkamer
5 december 2023

Een onuitgepakte koffer in elke hartkamer

Over 'Goudjakhals' van Julien Ignacio
Filosoferen over Dood en Leven
2 december 2023

Filosoferen over Dood en Leven

Over 'Jij en de Dood' van Elisabeth Helland Larsen
Vermakelijk absurdisme in verhalenbundel vol liefde
1 december 2023

Vermakelijk absurdisme in verhalenbundel vol liefde

Over 'Een stroopgraf voor de bij' van Tom Hofland
Waanzinnige necrologie over Von Neumann
28 november 2023

Waanzinnige necrologie over Von Neumann

Over 'De MANIAC' van Benjamín Labatut

Verwant

Een wonderlijk boek

Een wonderlijk boek

Over 'Het boek van wonderlijke nieuwe dingen' van Michel Faber