Tadashi Omura, rechtsgeleerde uit Tokyo, vertelt over het legpuzzelfanatisme van zijn vader, met name diens voorliefde voor himitsu-e-puzzels. Deze zijn zo geraffineerd dat je ze op oneindig veel manieren kunt oplossen, zelfs als de oplossingen tegenstrijdig lijken. Toppunt van Japanse ambachtelijkheid. Op een dag kocht de vader een Europese legpuzzel: vijfduizend stukjes, wat een uitdaging! Hij had erover gelezen in een Japans legpuzzeltijdschrift. Maar wat een deceptie! Voor zulke puzzels is maar één oplossing, te vinden op de deksel van de doos; een gedetailleerde illustratie: zó moet het. Tadashi’s vader was verbijsterd: het maakt niet uit waar je begint, je eindigt altijd met hetzelfde resultaat en dat weet je van tevoren al. 

Omura heeft de rol van verteller in The Snow Kimono, het zojuist in het Nederlands vertaalde boek van Mark Henshaw. In Parijs klampt de Japanse hoogleraar de gepensioneerde, alleenstaande politieman Auguste Jovert aan, die in de rol van toehoorder gedrongen wordt. Omura lijkt het een en ander van de voormalige inspecteur te weten, maar wat en hoe is niet duidelijk. Het legpuzzelverhaal is kennelijk niet alleen voor de oude inspecteur bedoeld, maar ook voor de lezer: De sneeuwkimono is inderdaad een verzameling puzzelstukjes en het staat je kennelijk vrij je eigen oplossing te bedenken, ook al lijkt die onwaarschijnlijk. De centrale vraag is misschien wat Jovert en Omura met elkaar te maken hebben: waarom vertelt de Japanner zijn levensverhaal aan Jovert en waarom is de Parijse politieman bereid om dit geduldig aan te horen? Een onoplosbaar probleem, lijkt het. Zouden er soms een paar stukjes ontbreken? De titel van Henshaw’s boek verwijst naar Japan, maar er is aanzienlijk meer aan de hand. De auteur is Australisch, de handelingen zijn gesitueerd in Parijs, Osaka en Algerije; in kringen van militairen, handelaars, schrijvers en juristen. Jovert is op zoek naar een jonge vrouw die beweert zijn dochter te zijn, Omura vertelt uitvoerig over een oude vriend, Katsuo Ikeda, en met name diens duistere relaties met een vrouw die bij hem wegloopt, haar dochter en kleindochter, pleegfamilie en personeel.

Verhalenverteller
Henshaw is geen groot schrijver, toch weet hij de aandacht vast te houden: een typische verhalenverteller, net als zijn protagonist Omura. Hij slaat onderweg tal van zijweggetjes in, maar dat besef je pas na verloop van tijd. Hij geeft wel iets prijs, maar houdt als een goochelaar de kaarten voldoende dicht tegen de borst. Je leest door vanwege de belofte dat je de geheimen nog zult leren kennen. Op de eerste pagina’s van het boek wordt Jovert door een auto aangereden, er is iets met zijn knie en hij moet na een verblijf in het ziekenhuis op krukken naar huis. Als hij voor de deur van zijn appartement zijn sleutels laat vallen, raapt Omura ze voor hem op. Deus ex machina. Over het ongeluk en de krukken zul je trouwens niets meer horen. De brief van de onbekende vrouw uit Algerije leidt bij de inspecteur tot herinneringen aan zijn tijd als pied noir, maar of hij zijn veronderstelde dochter gaat opzoeken, zoals hij van plan lijkt te zijn, komen we niet te weten. Hij had een minnares in Algiers, maar had hij wel een dochter?

De gebeurtenissen in Japan, uit de koker van Omura, worden eveneens doorkruist met zulke zijwegen: een babylijkje in het ijs, een busongeluk waarbij de zoon van de chauffeur onder het slippende voertuig verpletterd wordt, de uil die er vandoor gaat met het oor van een moordslachtoffer. Stuk voor stuk dramatische accenten van heb-ik-jou-daar, maar desondanks puzzelstukjes die op schijnbaar willekeurige plekken terechtgekomen zijn. Dat geldt zelfs voor het voorwerp waar de titel van het boek naar verwijst. Katsuo Ikeda, een successchrijver met veel geld en aanzien, verwerft een jonge bruid die aan hem wordt gepresenteerd in een zeldzame, spierwitte kimono: in het licht van de lamp lijkt het alsof de stof geweven is van pasgevallen sneeuw, verlicht door de zon, het dessin bestaat uit lange, dunne stelen van orchideeën, nog in de knop, die hun kopjes omhoog steken uit de verse sneeuw. De climax van het verhaal? Nee, toch niet, het kostbare kledingstuk speelt in het boek verder geen rol. Mark Henshaw moet haast wel een boodschap verkondigen: maak je los uit de platte logica van een Europese legpuzzel!

Jovert worstelt zelf ook met alle losse eindjes, maar hij probeert uiteindelijk toch het patroon van zijn leven te ontdekken. Je keek terug, overdacht wat er wás gebeurd. Zijn conclusie is dat je als mens in het midden van een web van relaties staat waardoor je met iedereen op de wereld verbonden bent. Hoewel hij met geen mogelijkheid had kunnen voorspellen dat hij Omura zou tegenkomen, is het nu toch of hij bij alle verhalen aanwezig is geweest. Als ooggetuige, misschien zelfs als deelnemer. Door deze betrokkenheid vinden zelfs persoonsverwisselingen plaats: was Omura eigenlijk wel wie hij voorgaf te zijn, of waren de verhalen uit de mond van Ikeda afkomstig? Jovert had de kleine Japanner zojuist nog buiten op straat in de sneeuw zien staan, met een klein aantekeningenboekje. Als zijn nieuwe inzicht tot hem doordringt, kijkt hij nog eens uit het raam. Omura (of Ikeda) staat er niet meer, hij is uit het zicht verdwenen.