De debuutroman van Marijn Sikken, die in 2011 niet alleen de publieksprijs van de schrijfwedstrijd ‘Write now!’ won maar ook de juryprijs, speelt in het denkbeeldige dorp Leem. Een plaatsje van vijfduizend inwoners waar iedereen elkaar kent en naar hartenlust wordt geroddeld. Om het honderdjarig bestaan van Leem te vieren, zal er een groot feest gehouden worden.

Twee hoofdpersonen, Alma – ex-zweminstructrice, gehuwd met Arthur, moeder van Sandra en Michelle – en Eline – achttienjarige jonge vrouw die na haar middelbare schooltijd in het dorp blijft hangen – geven beurtelings en in opeenvolgende hoofdstukken de belevenissen in Leem, en van hun persoonlijke leven weer. Het verhaal zelf draait om de twintigjarige Michelle, zwakbegaafde dochter van Alma en twee jaar geleden door een onbekende dader verkracht nadat ze met vriendinnen uit was geweest. Sindsdien praat ze niet meer en is indolent geworden. De dader is nooit gevonden maar ene Bauke wordt verdacht. Om Alma te ontlasten, wordt Michelle overdag in de boekenwinkel – waar Eline werkt – ondergebracht.

Alma heeft er moeite mee dat Michelle niet meer praat. Ze noemt haar liefkozend, ‘schildpadje’, traag en dik als ze is, en is jaloers op andere moeders en op Eline. Deze laatste lijkt beter met Michelle om te gaan dan zijzelf. Haar man vindt dat Michelle in een tehuis beter op haar plaats is, maar Alma kan daar niet aan denken zonder bang te zijn dat anderen haar een slechte moeder zullen vinden. Ze vindt het moeilijk voor zichzelf te  kiezen. De enige vrijheid die ze zich veroorlooft, is in de vroege ochtend naakt te zwemmen in het zwembad waar ze gewerkt heeft en waarvan de sleutel nog in haar bezit is. Als ze betrapt wordt, moet ze de sleutel inleveren en zal ze ook deze uurtjes moeten missen.

Eline wil niet over de toekomst nadenken: ‘Ik heb heel lang getwijfeld over wat ik wilde doen, begon Eline. Maar ik kwam er niet uit. Het voelde niet goed om zo maar ergens aan te beginnen.’  Ze is wat Sikken een ‘loopvogel’ noemt: ze zal nooit van de grond komen om uit te vliegen. ‘(…) er zijn ook vogels die aan de grond blijven, vogels die eens om zich heen hebben gekeken en concludeerden dat ze niet nieuwsgierig waren naar de rest, maar gewoon besloten het opstijgen te laten en hun vleugels niet uit te slaan. Dat zijn loopvogels.’
Deze vergelijking is bepalend voor de gebeurtenissen in het verhaal: de personages zijn te verdelen in loopvogels en vogels die wegtrekken. De symbolische betekenis van deze vergelijking wordt duidelijk wanneer Michelle de straat op rent om een gewonde vogel te redden. De vogel wordt door Eline naar de vogelopvang gebracht. Als ze later de man van de opvang tegenkomt, wil ze niet weten of de vogel het gered heeft.

In de eerste hoofdstukken worden verschillende personages geïntroduceerd die in het  verhaal een rol spelen, waaronder twee oude roddelaarsters, een vermeende dorpsgek, de baas van de boekwinkel, de huisdokter. Eline heeft een verhouding met Fred – vader van haar vroegere klasgenoot Ruben – en voormalig man van Marjolijn, die weer een vriendin van Alma is. Een voorbeeld van de manier waarop iedereen elkaar kent en in dezelfde kringetjes ronddraait. Alleen de moeder van Eline en Alma’s dochter Sandra vallen hier buiten, de een gefocust op haar werk, de ander woont met man en kind in Duitsland.

De sfeer in het dorp is benauwend: alsof er een grauwe deken over ligt. Als Bauke terugkeert naar het dorp, wordt de sfeer nog beklemmender. De verdenking dat hij de dader is, blijft onderhuids sudderen. Alma onderneemt een halfhartige poging om Bauke tot een bekentenis te dwingen, maar zonder resultaat. Eline gaat een relatie aan met Bauke zonder te weten dat hij wordt verdacht; als ze daar achter komt, wordt ze voor het een keuze te maken.

Tijdens het eeuwfeest wordt Michelle vermist. De zoektocht naar haar wordt in korte, staccato-achtige zinnen weergegeven waardoor de paniek voelbaar is. Michelle wordt teruggevonden in gezelschap van de vermeende dorpsgek; het is niet duidelijk of hij haar heeft weerhouden van zelfmoord op het spoor of niet.
Het voorval is aanleiding om Michelle dan toch in een tehuis te plaatsen. Het dwingt Alma en Eline hun situatie onder ogen te zien. Alma kiest ervoor om haar aandacht niet alleen op Michelle te richten, maar ook op haar man en haar andere dochter en kleinkinderen. Ze beseft dat wonen in een tehuis voor Michelle goed is. Het feit dat Michelle wegliep heeft haar geleerd dat haar dochter een eigen leven moet hebben.

Ook Eline kiest voor zichzelf. Ze heeft zowel Fred als Bauke aan de kant gezet en gaat in een kroeg werken. Er wordt haar gevraagd: “Is dit wat je wilt, werken in die kroeg?’ ‘Ja.’ Eline klinkt beslist. Sommige vogels komen niet van de grond.”

Tot een onthulling van wie de dader is van Michelle’s verkrachting, komt het niet. Het leven in Leem gaat door. Eline besluit in Leem te blijven en gaat werken in de kroeg. Alma heeft zich neergelegd bij het besluit van haar man omtrent Michelle en het boek eindigt met de zin: ‘Naast haar wiegt haar jongste dochter tevreden heen en weer.’

Sikken hanteert een uiterst sobere schrijfstijl: korte, staccato zinnen in de tegenwoordige tijd. Ze weet met weinig middelen een gemeenschap neer te zetten waar de levensvreugde ver te zoeken is. Leem lijkt vol ontevreden en norse mensen met wie het moeilijk is je te identificeren. Toch heeft ze er humor in weten onder te brengen: ‘De burgemeester kucht in de microfoon. Hij gaat rechtop staan en kijkt over het publiek heen met zo’n vage glimlach waar waarschijnlijk een cursus aan vooraf ging. Eline ziet het helemaal voor zich, zo’n docent die dan zegt: ‘Ik tel tot drie en dan proberen jullie allemaal zo te kijken dat anderen precies zien wanneer de valium inslaat. ”

Het verhaal is afstandelijk beschreven, waardoor het moeilijk is sympathie op te brengen voor een van de personages. Zoals Alma zegt van de kroeg waar ze samen met Eline zit: ‘Deze kroeg. Hij heeft iets deprimerends. Alles klopt en toch is het leeg.’ Toch is Probeer om te keren een knappe psychologische roman waarin Sikken de lezer weinig informatie geeft en deze zelf zijn conclusies moet trekken. De symboliek van de loopvogels is verweven door het hele verhaal, maar uiteindelijk gaat het niet alleen om de keuze van blijven of weggaan. Het is ook een verhaal over de relatie moeder – dochter, over loslaten en vasthouden, en over de moed die nodig is om achter je eigen beslissingen te gaan staan.