Laura van der Haar won in 2012 het Nederlands kampioenschap poetryslam en debuteerde in 2014 met de poëziebundel Bodemdrang en in 2018  volgde haar debuutroman Het wolfgetal. De roman De Kuil is haar zesde publicatie.
Soms is het lezen van een boek een worsteling om aan het eind te ontdekken dat het verhaal goed in elkaar zit. Kasja, een van de personages uit De kuil is een jonge vrouw die zich willoos overgeeft aan de grillen van een twintig jaar oudere minnaar, ‘dit is wat ik wil: iemand die de baas is, iemand die me klein maakt, die me reduceert tot vragend, wachtend meisje.’ Ze raakt door haar minnaar geobsedeerd.

Kasja’s vriend Lennart is een personage dat de lezer tart met zijn geobsedeerdheid rond een geheim dat zijn in coma liggende zusje op het spoor zou zijn. ‘De luchtdruk, de luchtvochtigheid, de gaten het heeft er allemaal mee te maken, daar is Lennart van overtuigd. Met twee vingers pakt hij een dode mestkever die op zijn rug ligt, de chitine van het pantser kraakt als krantenpapier. […] zie je wel, ademgaten, kieuwen, in een handjevol bosaarde leven al meer wezens dan er mensen op de wereld zijn, het plankton van de bodem.’ Zijn zusje kreeg een onduidelijk ongeval, of hetgeen zij op het spoor was realistisch is, blijft vaag en mysterieus.

Obsessies

De alledaagse handelingen en gesprekjes in het boek roepen een sterke sfeer op. Van der Haar schrijft mooie zinnen en haar observaties zijn vaak raak. Kasja en Lennart, ergens in de twintig, wonen samen, maar zijn eerder maatjes dan dat ze een liefdesrelatie hebben. Ze praten in clichés met elkaar en hebben geen wezenlijk oog voor elkaars behoeftes. Lennarts zusje is uit een boom gevallen of moedwillig gesprongen, een terugkerende vraag  voor Lennart, en ligt in coma. Kasja heeft daar nauwelijks interesse voor.  Lennart is dagelijks in het bos te vinden, waar ook Kasja veel komt, maar hun wegen kruisen elkaar nooit. 

Kasja werkt in pannenkoekenhuis De Kuil in de bossen van Gelderland, niet ver van de boom waar Lennarts zusje uit een boom viel waardoor ze in coma raakte. Aan de ene kant is een begraafplaats, aan de andere kant ligt een vervallen en dichtgegroeid vakantiepark met huisjes. Het is al jaren gesloten, maar de plaatselijke projectontwikkelaar Charles Ubbink wil het park opwaarderen tot een luxe vakantieresort. Ubbink drinkt soms koffie bij De Kuil en Kasja valt als een blok voor hem. Ze beginnen een relatie en ontmoeten elkaar regelmatig in een van de verlaten vakantiehuisjes. Kasja denkt aan niets anders meer dan aan deze sterke, twintig jaar oudere man, getrouwd en met een kind. Ze raakt zo in zijn ban dat het een obsessie wordt. Om de haverklap checkt ze haar mail en Telegram-messenger in de hoop op een berichtje van hem. Ze stalkt zijn vrouw op Instagram en gaat zelfs zijn huis binnen als hij op vakantie is. 

Ondertussen is Lennart in het bos te vinden en onderzoekt de bodem rond de boom waar zijn zusje verongelukte, op zoek naar een aanwijzing. ‘De map op haar computer blijft door zijn hoofd spoken. Hyfen, sporen, een onsterfelijk netwerk van slijmdraden en neurotoxinen, een aards web van geëxternaliseerde longen, steneneters plantendoders, aliens.’ In korte hoofdstukken zijn afwisselend Kasja en Lennart in beeld. Beiden worden ze gevolgd in hun eigen wereld, die totaal verschillend zijn.

Kasja heeft een moeizame relatie met haar moeder. Lennart gaat regelmatig bij zijn ouders langs of is bij zijn zusje in het ziekenhuis. Hij probeert van alles om een reactie aan haar te ontlokken. Zijn ouders zijn behoorlijk murw van het hele gebeuren en dat beschrijft Van der Haar heel goed.

Zintuigen en metaforen 

Lennart is tactiel, met zijn handen in de aarde. Kasja is erg op geuren gericht. Adem, lichaamsgeur, dat boslucht in de ochtend anders is dan in de avond. Lijkenlucht van de nabijgelegen begraafplaats wordt verward met de geur van vlierbloesem. Dat zijn mooie beelden en metaforen die alles te maken hebben met leven en dood. En passant wordt er gefilosofeerd over een toekomst waarin de mensheid misschien wel ten dode is opgeschreven. ‘Diep onder een zalencentra beweegt het, onder het uitgestrekte landelijke gebied, onder de Xenos, langs de doorworteling van boomgaarden kruipt het langzaam op ons af.’

‘De kuil’ speelt in hun beider leven een rol. Voor Kasja is het pannenkoekenhuis belangrijk, voor Lennart is het de kuil die hij graaft in verband met zijn bodemonderzoek. Pas aan het einde van het boek worden Kasja en Lennart door de kuil met elkaar verbonden. Ze vinden elkaar zonder elkaars geheim te kennen. Dé grote metafoor van het boek is misschien wel dat Kasja en Lennart in hun twintiger jaren hebben geleefd met liefde, spanning, dromen en verlangens. De rest van hun leven zullen ze bezadigd doorbrengen. Huisje, boompje, beestje, net zo kleurloos en betekenisloos als het leven van hun ouders was.