Met zijn romandebuut Hotel Alfabetschreef Klaas ten Holt een boek zoals er niet veel zijn in Nederland. Nadat zijn geliefde hem verlaten heeft, rijdt Adriaan Hoorndrager – what’s in a name– naar de Balkan om een oude onenightstandop te zoeken. Onderweg wordt hij overvallen door slecht weer en moet hij stoppen om te overnachten. Het Hotel Alfabet waar hij terechtkomt blijkt een zonderlinge plek te zijn. Een plek buiten de wereld waar Adriaan geconfronteerd wordt met zijn verleden.

In het hotel ontmoet hij de ene na de andere vreemde gast. Allemaal lijken ze al van alles over hem te weten nog voordat hij ze gesproken heeft. En allemaal willen ze iets van hem. Weduwe Kloos-de Ranitz bijvoorbeeld streelt Adriaans ijdelheid – ‘in zijn vorige leven was hij de relatief succesvolle filmcomponist’ – door hem te vragen een opera te componeren als monument voor haar overleden echtgenoot.

Professor Quast – ook weer zo’n omineuze naam – herkent in Adriaan Hoorndrager de Uhrnok: de verhevene, uitverkorene binnen zijn theosofische ideeën over wortelrassen. ‘Zoals ik al eerder zei,’ legt Quast zijn theorie uit, ‘ontwikkelt de menselijke soort zich in stadia, zeven om precies te zijn. We zijn nu in het vijfde beland, en maken ons op om te muteren naar het zesde en voorlaatste stadium. Nog een paar millennia en dan ontpoppen wij ons tot het zevende wortelras, waarmee de cyclus is voltooid en alles weer opnieuw begint.’ Quast wil genetisch materiaal van Adriaan gebruiken voor experimenten van rassenveredeling.

En dan zijn er ook nog de vrouwen in het hotel: behalve de weduwe zijn er het kamermeisje Ursula, mevrouw Smith, de dochter van de hoteleigenaar en diens vrouw, Estrelle. Stuk voor stuk wekken ze lust op bij Hoorndrager, die zijn gedachten moeilijk kan beheersen na zijn relatie die in seksueel opzicht zeer teleurstellend was.

Rebus
Wie op de eerste pagina’s nog dacht met een realistisch verhaal te maken te hebben, moet zijn hoop daarop laten varen wanneer Adriaan de poort van Hotel Alfabet binnengaat. Niet alleen zijn de hotelgasten en het personeel zeer merkwaardig, het zijn vooral tijd en ruimte die niet meer aan de natuurwetten voldoen. Dingen in het hotel veranderen onverwachts. De gebeurtenissen in de roman spelen zich grotendeels af op één dag, maar wie onder elkaar zet wat Adriaan allemaal doet, kan niet anders dan concluderen dat deze dag een eeuwigheid duurt.
Dit uiteraard volgens de bedoeling van Klaas ten Holt, al is het niet direct duidelijk wat die is. Hotel Alfabetis een roman die zich niet meteen prijsgeeft. Ten Holt verwijst graag en veel naar hoogtepunten uit de Europese cultuur en dat hij componist is en lesgeeft aan het conservatorium van Groningen is te merken. Wil je enigszins begrijpen wat voor plek Hotel Alfabet is, moet je een brede kennis hebben om alle verwijzingen te kunnen plaatsen – of de bereidheid hebben om alles op te zoeken.

Zo komen Ligeti’s Requiemen tal van andere stukken en componisten langs en is het een running gagin de roman dat Adriaan meent te weten wat het strijkkwartet in het hotel speelt, maar er steevast naast zit. Verder verwijst de roman naar literatuur, waarbij die naar Thomas Manns De toverberghet meest in het oog springt en is filosofie alleen al vertegenwoordigd in de namen van de receptionist Erasmus en hotelkat Socrates. En uiteraard zijn er veel referenties naar religie, van de Thora tot Dürers Apocalyps.

Het maakt van Hotel Alfabetal al met al eerder een interessante roman dan een goede. Hij weet een mooie unheimlichesfeer neer te zetten en het is prettig dat hij, anders dan in zo veel andere debuten gebeurt, de realiteit ver achter zich durft te laten. In de manier die Ten Holt gekozen heeft om zijn verhaal te vertellen, slaat hij echter door. De vele verwijzingen maken het topzwaar en het verhaal zelf bezwijkt er haast onder. Het maakt ook dat je het gevoel krijgt eerder met een rebus van doen te hebben dan met een roman.

Wanneer professor Quast voor de zoveelste keer een van zijn theorieën uit de doeken doet, verzucht Adriaan: ‘Het is duidelijk dat de professor koste wat kost zijn verhaal wil doen.’ Het is een gedachte die ook geldt voor de schrijver van Hotel Alfabet. Hoe interessant dit boek in zijn eigenheid ook is, dat zo’n gedachte bij het lezen opkomt is toch een veeg teken.