Maart 2016. Brussel en Parijs worden opgeschrikt door vreselijke aanslagen met tientallen doden en gewonden. Niets wordt meer zoals voorheen en tot vandaag voelt men in beide steden de naweeën van deze terroristische aanslagen. De Spaanse journaliste en bestsellerschrijfster Julia Navarro gebruikt deze context om een intrigerend boek te schrijven over de complexiteit van de hedendaagse samenleving. Na het gigantische succes van Zeg me wie ik ben, ook populair geworden door de verfilming, gaat ze op zoek naar een nieuw succes, al valt te betwijfelen of Vanuit het niets langs dezelfde hoge toppen scheert.
Leeftijdsgenoten, de een Arabier, de ander Jood
Tijdens een mislukte Israëlische missie in Libanon waarbij men de terroristische leider sjeik Mohsin tracht uit te schakelen, zijn Abir en Ismail getuige van de dood van hun ouders. Abir zweert wraak, maar wordt tegen wil en dank overgebracht naar Parijs waar hij samen met zijn broertje wordt opgevoed door zijn oom Jamal. Het verschil tussen de open, liberale samenleving en het verstikkende fundamentalisme van het gezin waarin hij opgroeit, valt hem zwaar. Als hij bovendien keer op keer afgewezen en vernederd en uitgemaakt wordt door Marion, het meisje uit zijn klas waar hij een oogje op heeft, maakt hij zijn keuze. Hij keert zich definitief af van de Westerse samenleving, wordt lid van De Cirkel, een terroristische organisatie en wordt in Afghanistan opgeleid tot martelaar. Daarnaast is er de Franse, katholieke jongen Jacob Baudin. Hij groeit op in Beiroet waar zijn vader werkt, maar ook zijn gezin verhuist naar Parijs. Hij krijgt eveneens te maken met bespottingen en beschimpingen omwille van zijn ‘rare’ accent. Als zijn vader plots overlijdt, neemt zijn moeder hem mee naar Israël en vertelt ze hem dat hij eigenlijk een jood is. Hij worstelt met zijn joodse identiteit en wordt diesntweigeraar. Als informaticaspecialist komt hij uiteindelijk toch terecht bij de geheime dienst. Bij de mislukte missie in Libanon is hij getuige van de moord op Abirs ouders en hoort hij de verwensingen van Abir.Hij wordt verscheurd door schuldgevoelens bij het aanhoren van de jammerkreet van deze jongen. Twintig jaar na deze feiten worden in Brussel verschillend terroristische aanslagen gepleegd. Jacob herkent de stem van Abir wanneer de aanslagen worden opgeëist. Omdat Brussel, zetel van verschillende internationale instellingen zoals de NAVO en de EU, het doelwit is, werken de geheime diensten van verschillende landen samen om de dader te vatten.
Slachtoffers en daders
Vanuit het niets is een fantastisch opgezette roman die jammer genoeg zijn uitwerking mist. Het uitgangspunt is knap: Navarro wil een conflict, een aanslag van beide kanten belichten, zowel vanuit de kant van de dader, als vanuit de kant van het slachtoffer. Door betrokkenen van beide zijden op te voeren, de een geplaagd door wraakgevoelens, de andere door schuldgevoelens, creëert de auteur een spanningsboog die veel mogelijkheden biedt. De thema’s die zij aanraakt zijn legio.
Vanuit het niets is een verhaal over identiteit en de zoektocht ernaar, over thuisgrond, over de complexiteit van de huidige samenleving waarin Westerse en Oosterse waarden en normen moeilijk met elkaar te verenigen zijn. Ook speelt op de achtergrond het historische conflict in Libanon en de hele Israëlische kwestie een rol.
Te veel en te vol
We krijgen een inkijkje in de opinies en motieven van de hoofdrolspelers en hun stappen worden tot in detail beschreven. De nevenpersonages zijn echter te stereotiep en verdienden meer aandacht: de fundamentalistische en autoritaire oom Jamal of de flirterige en vrijgevochten Marion bevestigen alleen maar de clichés. Het boek verliest geloofwaardigheid omdat te veel toevalligheden uit heden en verleden plots met elkaar in verband staan. Het lijkt alsof Navarro te veel in één keer heeft willen vertellen. Op het einde komen ook veel (irrelevante) personages aan bod die niet echt bijdragen aan het verhaal. Ook aan de dialogen schort het een en ander, deze komen soms gekunsteld over. Wat ook stoort zijn de vele herhalingen van (ook letterlijke )uitspraken van de beide hoofdpersonen of van de beschrijving van gebeurtenissen.
Vanuit het niets evenaart niet de kwaliteit van Navarro’s voorgaande boeken, hoewel de idee die erachter schuilt boeiend is. Navarro wil dat de lezer nadenkt over de verander(en)de wereld in al zijn complexiteit. Ze wil de mens leren samenleven met en naast elkaar, met begrip voor elkaars waarden en normen. Als politiek journaliste heeft ze kennis van zaken en de insteek is zeker interessant, alleen jammer dat de uitwerking niet helemaal aanslaat.
