De jonge Tochtli is de hoofdpersoon in de debuutroman In het hol van de leeuw van de Mexicaan Juan Pablo Villalobos (1973). Met zijn vader, drugsbaron Yolcaut, woont hij in een zwaarbeveiligd paleis in de woestijn. Yolcaut creëert er een eigen koninkrijk vol drugs, wapens en rijkdom. Tochtli krijgt alles wat zijn hartje begeert: hij bezit een grote hoedencollectie, een playstation met alle mogelijke spelletjes en een privé-dierentuin. ‘De tijgers gebruiken we voor het opeten van de lijken. En daarvoor hebben we ook onze leeuw.’ In Tochtli’s wereld gelden twee wetmatigheden: zijn vader Yolcaut kan alles, en alles is te koop. Nu heeft het kind zijn zinnen gezet op een bijna uitgestorven dwergnijlpaard uit Liberia. Toch gaat Tochtli’s verhaal niet alleen over drugs en geweld, het gaat vooral over eenzaamheid en volwassen worden.

Vol overgave probeert Tochtli te voldoen aan de verwachtingen van zijn vader. Hij doet zijn uiterste best ‘een echte man’ te zijn. De momenten dat hem dit niet lukt zijn de mooiste scènes uit het boek. Dan is Tochtli bijna een gewoon kind. Bíjna, want hij blijft een kroonprins in zijn vaders koninkrijk. Zijn leven speelt zich af tussen de muren van het paleis en zijn wereldbeeld wordt gevormd door de mensen die hem omringen. Hij denkt zelf dat hij 14 of 15 mensen kent. Helemaal zeker is hij niet, want van één persoon weet hij niet of hij ‘misschien al een lijk is’. En in dat geval telt hij natuurlijk niet mee. Naast de schoonmaakster, bewakers, dealers en prostituées, zijn vader Yolcaut en privéleraar Mazatzin de belangrijkste mensen in Tochtli’s leven. Deze twee totaal verschillende mannen staan voor de twee kanten van Mexico. Leraar Mazatzin is een linkse intellectueel, een idealist. Yolcaut is een keiharde drugsbaron, alleen geïnteresseerd in macht en geld. De eeuwige discussies tussen beide mannen worden door Yolcaut altijd beëindigd met een eenvoudig ‘Lul niet, Mazatzin’.

Auteur Juan Pablo Villalobos heeft een verrassende en goede keuze gemaakt door dit verhaal over de Mexicaanse drugswereld te vertellen vanuit het perspectief van een kind. Op deze manier lukt het hem om gruwelijke thema’s met onbevangenheid en humor aan de orde te stellen. Bij vlagen is het een absurdistisch boek dat doet denken aan het werk van Miguel de Cervantes, Villalobos’ grote voorbeeld. De uitvoering had echter scherper gekund. Tochtli is nu een kind van een onduidelijke leeftijd. De ene keer handelt hij als een zeven- of achtjarige, de andere keer geeft hij blijk van inzichten van een kind van minstens elf. Villalobos heeft het zich gemakkelijk gemaakt door het boek te laten beginnen met de zin: ‘Sommige mensen vinden dat ik vroegwijs ben.’ Op deze manier rechtvaardigt hij de moeilijke woorden die Tochtli gebruikt. Woorden, die hij voor het slapengaan uit het woordenboek opdiept. Dit levert humoristische scènes op door de manier waarop Tochtli woorden als ‘erbarmelijk’, ‘smetteloos’ en ‘pathetisch’ op geheel eigen wijze in zijn dagelijkse leven gebruikt. Maar helemaal overtuigend is het niet.  Een zin als ‘Daarom mag ik de Fransen wel, omdat ze zo verfijnd zijn.’ wordt niet zo uitgesproken door een kind van acht, elf of dertien, hoe vroegwijs en bijdehand hij ook is.

Dit punt van kritiek neemt niet weg dat In het hol van de leeuw een prachtig debuut is. In Spanje, het land waar Villalobos sinds enige jaren woont, was het een onverwacht succes en inmiddels zijn de rechten al aan tien landen verkocht. In Groot Brittannië werd het boek genomineerd voor de prestigieuze The Guardian First Book Award en stond het als eerste buitenlandse vertaling op de longlist. Onlangs verscheen de Nederlandse vertaling, dat het eerste deel is van wat een trilogie moet worden over de Mexicaanse geweldspiraal.

Toch is dit dunne boek veel meer dan een drugsroman, in het Spaans zo mooi narconovela genoemd. Het is een aangrijpend verhaal over een zoon en zijn vader. Mooi beschreven zijn het streven en het onvermogen van de vader om twee zaken te combineren: hij wil een liefhebbende vader zijn én zijn zoon voorbereiden op zijn toekomst door een echte man van hem te maken. De eenzaamheid van de zoon in zijn paleis wordt trefzeker geschetst. ‘Vandaag verveel ik me zo ontzettend dat ik er wanhopig van word, vernietigend wanhopig. Ik verveel me omdat ik nooit het paleis uit ga en omdat alle dagen hetzelfde zijn.’ Omringd door zijn playstation, zijn hoedenverzameling en de vele cadeau’s waarmee hij overstelpt wordt, is de jongen vreselijk eenzaam tussen de volwassenen en wil hij niets liever dan de goedkeuring van Yolcaut door een stoere man te zijn in de materialistische en gewelddadige wereld van zijn vader. Een hartverscheurend maar prachtig boek.