Recensie door Kris Mattheeuws
Jonas Lüscher mag bij het Nederlandse publiek dan een nobele onbekende zijn, in de Duitstalige wereld is zijn toekomst verzekerd. Vier jaar geleden verraste hij iedereen met een briljante novelle over de financiële crisis, Het voorjaar van de barbaren. Vorig jaar sloeg hij iedereen met verstomming met zijn debuutroman Kracht. Het boek haalde vele long- en shortlists van literaire prijzen en uiteindelijk ging Lüscher aan de haal met de Zwitserse Literatuurprijs 2017 en de som van dertigduizend Zwitserse Frank.

Alles in Kracht draait rond hoofdpersonage Richard Kracht, hoogleraar retorica aan de gerenommeerde universiteit van Tübingen in Duitsland. Zijn tweede huwelijk staat onder druk, zijn vier kinderen en ex-vrouw kosten hem een hoop geld en daarenboven dient hij ook nog zijn hypotheek af te lossen. Zijn faam in de academische wereld staat in schril contrast met het zooitje dat hij ervan heeft gemaakt in zijn privéleven. Als een geschenk uit de hemel wordt hij uitgenodigd om mee te doen aan een prijsvraag van de rijke internetondernemer Tobias Erkner uit Silicon Valley. In een voordracht van maximum achttien minuten hoeft hij enkel een antwoord te geven op de vraag: ‘Why whatever is, is right and why we still can improve it?’ Hij kan er één miljoen dollar mee verdienen en daarmee zouden heel wat van zijn privéproblemen van de baan zijn.

Neoliberalisme vs. Facebook
Kracht is ervan overtuigd dat hij de wedstrijd zonder veel concurrentie kan winnen, want met zijn achtergrond als econoom, filosoof en germanist beschikt niemand over betere papieren dan hijzelf. Hij trekt naar Amerika en logeert bij zijn jeugd- en studievriend Istvan. Tijdens zijn verblijf aan Stanford probeert hij te werken aan een overtuigend betoog. Intussen wordt de lezer in verschillende flashbacks meegenomen naar het verleden van Kracht. De focus ligt op de jaren tachtig waarbij Kracht als overtuigd neoliberaal inzoomt op de tal van economische, politieke en filosofische discussies. Hij heeft het over Reagan en Thatcher en beschrijft de Duitse politiek aan de hand van de kanseliers Schmidt en opvolger Kohl, terwijl ook de Val van de Berlijnse Muur voorbijkomt.
Kracht verliest zichzelf meer en meer en weet niet meer van welk hout pijlen te maken. Meest memorabele scène uit het boek is een kanotocht die Kracht tegen alle adviezen in toch onderneemt, zonder enige ervaring, overtuigd dat hij het aankan. Uiteindelijk moet hij worden ontzet en gered en bezwijkt hij bijna aan zijn eigen overmoed. In een ontmoeting met Erkner wordt hij ondergedompeld in de hedendaagse wereld van Facebook, Google, Twitter en Silicon Valley. De clash is hem te groot en het boek eindigt dan ook tragisch voor deze antiheld.

Ironie troef
Kracht is een vreemd boek dat door sommigen de hemel in wordt geprezen, door anderen dan weer helemaal wordt afgekraakt. De roman kan op zijn minst intelligent, grappig, ironisch en actueel genoemd worden. De stijl die Jonas Lüscher gebruikt is er één om u tegen te zeggen. Het doet sterk denken aan de boeken van Thomas Mann waarin ook een zeer ironisch en zelfs sarcastisch portret wordt geschilderd van de hedendaagse maatschappij en de zichzelf uitgeroepen intellectuele elite van vandaag. De hele tijd staat het contrast of de botsing tussen het oude economische denken en de nieuwe postmoderne wereld, die vanuit Silicon Valley wordt gedicteerd, centraal. Kwatongen beweren dat Lüscher te veel in zijn roman heeft willen opnemen. Te veel onderwerpen worden kort aangeraakt en blijven oppervlakkig. Daarnaast probeert hij zeer intellectueel over te komen en goochelt hij met moeilijke begrippen en theorieën. Er is inderdaad stof genoeg om meerdere romans te schrijven, maar de onderliggende humor en ironie maken immens veel goed. Toegegeven, het boek leest niet als het nieuwste detectiveverhaal van de populaire schrijvers, daarvoor hanteert Lüscher niet de juiste stijl. Zinnen van meer dan twee pagina’s lang lezen immers niet altijd vlot. Men zou het gekunsteld kunnen noemen, en dat is het voor een stuk ook, maar het toont ook aan dat Lüscher een vakman is. De lange zinnen staan ook symbool voor het denkpatroon van hoofdpersonage Kracht, die vol van zichzelf overal en altijd het laatste woord wil hebben en zichzelf altijd tracht te bewijzen. Ook de vele moeilijke theorieën en filosofische begrippen staan hiervoor symbool. Daarnaast beschrijft hij niet alleen de aftakeling van het gezin, maar vooral de mentale aftakeling die Kracht ondergaat. Lüscher beheerst de kracht om met ironie en humor en in enkele hilarische scènes het intellectuele te ondermijnen met een monkellach die heel veel goed maakt. Er is nog wat werk aan de winkel, er kan nog geschaafd worden aan de stijl, maar de toekomst voor Lüscher is veelbelovend.