Lust for life is een bundel met alleen maar greatest hits

Recensie door Obe Alkema

Van succesvolle bands en muzikanten verschijnen naarmate hun oeuvre groeit verzamelalbums of Greatest Hits-albums. Van dichters met een snel en goed uitdijend oeuvre verschijnen er bloemlezingen. De gedichtenbundel Lust for life van John Schoorl is zo’n bloemlezing met oudere gedichten, maar eveneens met nieuw werk.
De liefde die Schoorl heeft voor muziek valt al op bij de titelpagina, want de bundel draagt de ondertitel Muziekgedichten. Schoorl schrijft gedichten die gebaseerd zijn op liedjes of die invloed gehad hebben op (het schrijven van) de gedichten. Dat is bijna bij elk gedicht zo en onderaan de bladzijde wordt informatief vermeld welk liedje van invloed is geweest en wie het gezongen heeft.

De aard van die muziek is heel divers. Onder andere Solomon Burke, Oasis, Simon & Garfunkel, The Roots en Iggy Pop komen voorbij. Deze variatie aan muziekstijlen zorgt er niet voor dat Schoorl epigoongedichten maakt. Het is juist eerder het tegenovergestelde: hij vertaalt de liedjes als het ware naar zichzelf of naar het heden en betrekt ze op een bepaalde gebeurtenis.
Het gedicht Monsieur vertelt over moordpartijen zonder een karakterisering van de dader en slachtoffers of ander bewijs. De voetnoot bij het gedicht vertelt dat een gelijknamig liedje van de Franse zanger Thomas Fersen invloed heeft gehad op dit gedicht. Zijn liedje gaat over ‘een butler die zijn adellijke heer bijstaat in een reeks seriemoorden.’ Na beluistering op Youtube bleek het een typische chanson met accordeon en een gebruikelijke opbouw. Schoorl klinkt niet zo warm als de Franse muziek. Hij is juist helder van toon en laat er geen gras over groeien:

‘Je hoorde hem schreeuwen,
Om een doffe brioche, verrotte courgette,
Of een vergeten vaderfiets.

Je zag hem drijven in de ochtend,
In zijn zwembad, met een kogelgat
In zijn borst.’

Zijn muziekadaptaties zijn erg goed. Gedicht Old Friends, een nummer van Simon & Garfunkel over ‘twee vrienden die nadenken over ouder worden’, laat dat zien:

‘De eerste keer dat ik
Je zag,

Droeg je je trui
In je broek.

Toen ik je vorige
Week zag.

Had je je blouse
Over je broek.

Er is veel gebeurd,
In al die jaren.’

Het lijkt op het eerste gezicht heel flauw, maar de ironische toon van Schoorl komt hier goed door: een verandering van kleedwijze, is dat het belangrijkste wat gebeurd is in de afgelopen jaren? Nee, maar door de jaren heen vergeet je de momenten en je blouse over je broek is nu eenmaal een ingrijpende verandering.

Schoorl is nergens overdreven. In Monsieur is de heldere toon goed zichtbaar; in Old Friends de licht ironische toon. Vaak gaan de gedichten over vergane tijden, vervlogen levens en dat levert tragikomische situaties op.

Gedicht A Capella verhaalt over het tragische leven van een man die de ingrediënten van de spaghetti di mare bijeenschept voor de ik-persoon. Het is iemand die in de vergetelheid geraakt is:

‘Dat hij in 1964 per ongeluk een etappe won
Van een spookdorp naar een niet meer bestaande plaats
In een nietszeggende Giro,
Is onbekend.’

De spaghettischepper zingt een liedje over fietsonderdelen, maar niemand luistert. Niemand slaat acht op deze arme man. Hij wordt vergeten. En straks is hij vergeten. Schoorl weet gemengde gevoelens te bezorgen, omdat het aan de ene kant tragisch is wat er gebeurd is met die ik-persoon, maar aan de andere kant ook weer hilarisch, komisch. Dat doet hij met verve. Niemand kan deze ik-persoon meer vergeten na dit gedicht.

De gedichten lijken eerst oppervlakkig, maar na herlezing krijgen ze steeds meer charme. De uitstapjes naar de muziek helpen daarbij. Muziek blijft langer hangen dan poëzie, dus deze combinatie is goed. Het zorgt ervoor dat de gedichten van Schoorl zelf greatest hits worden. Zelfs de nieuwe gedichten in de bundel verworden op slag tot zijn golden oldies.

Lust for Life

Auteur: John Schoorl
Verschenen bij: Uitgeverij Van Gennep
Aantal pagina’s: 46
Prijs: € 7,50