De blinde passagiers van Jan Brokken is een kwart eeuw nadat het boek voor het eerst verscheen, herdrukt en gaat over de scheepvaart. In het algemeen had het scheepvaartverhaal de Nederlandse bijdrage aan de wereldliteratuur kunnen zijn. Er zijn Nederlandse auteurs internationaal succesvol geweest in het genre, denk aan Jan de Hartog, maar het zijn er minder dan je zou verwachten. Gezien de rol die de scheepvaart in Nederlands bekendste legenden als De vliegende Hollander en het vrouwtje van Stavoren speelt, zou je denken dat de thematiek verankerd zou zijn in de Nederlandse literaire verbeelding. Dat is echter niet zo. In de Nederlandse letteren heeft men meer oog voor beschrijvingen van een moeilijke calvinistische jeugd en nationale navelstaarderij dan dat men de internationale wateren opzoekt.

Ontsnappen

In De blinde passagiers scheept de Nederlandse schilderijenrestaurateur Maurice Schotel, op het moment dat het Warschaupact wordt afgebroken, in op een trans-Atlantisch vrachtschip om te ontsnappen aan een onbevredigend leven. Op het schip hebben zich ook twee Pools-Russische verstekelingen verborgen die veel ontberingen lijden. De beschrijving van het leven tussen de containers van deze beide jongemannen, levert sterke indringende passages op. Brokken laat zien hoe ontmenselijkend een dergelijke vlucht kan zijn en hoe bijvoorbeeld het besef van tijd verandert in zware omstandigheden. Mensen die hard oordelen over vluchtelingen doen er goed aan deze passages te lezen. Ze worden dan gedwongen tot empathie.

Er is een liefdesgeschiedenis en verder duiken er schimmige piraten op en is er sprake van malheur op het schip. Het boek gaat na een eerste climax nog meer dan honderd bladzijden door, zodat er iets van de kracht van het vertelde verloren gaat. In een nawoord gaat Brokken in op zijn inspiratiebronnen en ook op de receptie van het boek destijds. 

Vluchtelingenproblematiek

Het boek is goed opgebouwd en biedt zowel avontuur als diepgang. Het hoofdpersonage komt tot leven, net als de twee verstekelingen. Het personage Adriana, de vrouw van de roerganger met wie Maurice Schotel een relatie aanknoopt, roept minder medeleven op bij de lezer. Mooi zijn de passages over het vak van schilderijenrestauratie. Zo komen twee van de meest typische aspecten van Nederland, de omgang met water en de omgang met verf samen in dit boek.  Omdat ook de internationale vluchtelingenproblematiek wordt gethematiseerd, is dit een rijk werk dat nog steeds relevant is en deze herdruk zeker verdiende.