Miguel Syjuco’s eerste roman won de Man Asian Literary prize terwijl het nog maar een manuscript was. Dat komt zelden voor. William Faulkner lukte dat lang geleden. De jury had het over een ‘eindeloos verhaal, onderhoudend en vol humor.’

Syjuco (1976) werd geboren in Manilla. Na omzwervingen door Australië en een wild leven in Parijs, woont en werkt hij nu in Montreal. Ilustrado is inmiddels in Amerika en Frankrijk een gigantische bestseller geworden. Dat is op z’n zachtst gezegd merkwaardig want zo toegankelijk is dit werk nu ook weer niet.

Het verhaal begint met een lichaam drijvend in de Hudson rivier in New York. Het is Crispin Salvador, een Filippijnse schrijver. Een controversiële figuur in de Filippijnen die menig boekje zou gaan opendoen over de handel en wandel van de elite, hun listen en lagen, het gokken, de corruptie en andere schandalen. Crispin had een grote schare vijanden in zijn land. Daarom gelooft Syjuco niet in zelfmoord.
Het manuscript van Crispins meesterwerk The Bridges Ablaze, een roman waar hij jaren aan heeft gewerkt, verdwijnt rond de tijd van zijn vermeende zelfmoord. Onze gids in dit wonderland weet van het bestaan van dit werk. Zijn poging het werk terug te vinden leidt uiteindelijk naar de plot van het boek. De zoektocht doet in de verte aan de queeste van een Odyssee denken.

Het is niet verwonderlijk dat Bindervoet en Henkes samenwerkten met Michele Bernard om het boek te vertalen en te hertalen. Zij vertaalden immers Finnegans Wake van Joyce.
Om Ilustrado te vertalen lijkt me geen eenvoudige opdracht. Het boek staat bol van postmodernistisch taalgebruik, maar ook de verhaallijnen lopen als guirlandes dooreen. Er zijn verhalen in verhalen, maar ook veel verwijzingen naar echte situaties en personen, inclusief naar de schrijver zelve. Verder zijn er in het verhaal opgenomen essays, stukken krantenverslag, e-mails, stukken interviews enz. Het virtuoze van deze schrijver is echter dat hij ons in een oogwenk weer in het verhaal terugzet. Wat dat betreft staat hij ook in de Zuid-Amerikaanse traditie van meestervertellers als Cortázar en Borgess. Cortázar poogde in Rayuela, een hinkelspel, een literair experiment te voltrekken. Dat leidde tot een boek dat bestaat uit cut-ups. De lezer kon de genummerde fragmenten vervolgens zelf tot een verhaal smeden. Een methode, die ook al door William Burroughs was gehanteerd. Maar dat leidde bij veel lezers tot een ontzettende vermoeidheid. Waar was het verhaal gebleven? Syjuco houdt zelf de regie en ondanks zijn spiegelspel met de realiteit laat hij het verhaal nergens ontsnappen. Het verhaal is weliswaar een spiegelland vol verrassingen maar het leest ook als een spannend jongensboek voor liefhebbers van hoogstaande literatuur. Bovendien bevat het veel humor. Maar het is ook een geschiedenis van de Filippijnen, en een verhaal over de ambities van een schrijver. Bovendien worden we op een spannend moordmysterie getrakteerd, dat uiterst ingenieus in elkaar zit.

De jubelende reacties in grote Amerikaanse en Engelse kranten op de achterflap doen aanvankelijk wat gezwollen aan. In The Observer staat: ‘Een roman die vergeleken wordt met het werk van Haruki Murakami, David Mitchell en Roberto Bolano.’
Wie het boek heeft gelezen zal dit echter beamen. We hebben hier te maken met meesterwerk. Een goede keuze van de uitgever om het hier uit te brengen.

Ilustrado

Auteur:  Miguel Syjuco
Vertaald door:
Verschenen bij: Uitgeverij Mouria
Prijs: € 19,95