Het twee jaarlijkse literaire tijdschrift Kluger Hans, dat zichzelf omschrijft als literair boorplatform voor opkomend en onbekend talent, gaat met zijn vormgeving de interactie met de lezer aan. Een vormgeving die immer verrassend is. Er was al eens een editie doorboord met kleine ronde gaten door de bladzijden, en een editie waarvan de cover opengescheurd moest worden om toegang tot het blad te verkrijgen. Langs de geperforeerde lijnen weliswaar, toch leverde dat voor een enkele ongeduldige lezer een gescheurde cover op. Deze editie heeft als thema algoritmes, gevaren en mogelijkheden daarvan voor de literatuur en haar lezers, worden onderzocht.
Algoritmes zijn ‘de reflectie van jouw handelen, de sporen die je op de wereld achterlaat: rauw en ongebundeld.’, schrijft Leonieke Baerwaldt in het verhaal ‘Atlantis’. Over hoe de data die we achterlaten, over ons denkt. Hoe het water ons aan de lippen komt, er dijken van karton geprint worden en ‘het oeverloos gepraat over wat belangrijk is en wat niet’ ons een gevoel van belangrijkheid geeft, maar de nietszeggendheid zich opdringt. Mooie tekst over een wereld waarin ‘we verdrinken’. Ze beschrijft mensen die doen alsof er niets aan de hand is, die selfies maken met het Centraal station als achtergrond’ (waar veel data van is). Baerwaldt brengt het idee dat een stad kan spreken tot leven. Luister, stelt ze voor, ‘Als je je oren spitst in de richting van het Westen dan hoor je haar zachte stem:’ “De boeken die zijn achtergelaten dobberen door mijn biblio- / theken. Ik probeer ze uit: de woorden en de zinnen. laat ze in / mijn lege ruimte zingen. Ik zeg dingen als: ‘er was eens’ en / ‘lang geleden.’ Het klinkt hol als in een zwembad.” Bij het verhaal staat een QR-Code, middels welke het verhaal online te beluisteren is. Alsof je vanuit de bladzijden de wereld van het verhaal betreedt, het werkt betoverend.
Lees-algoritme stickeren
Ook zit er een stickervel in waarmee de lezer zijn eigen lees-algoritme kan bepalen door na het lezen van een tekst de bijbehorende woorden van het vel te halen en die op de cover van het tijdschrift te plakken. Daar ontstaat dan een eigen leven in de tijdlijn van de lezer, het algoritme. Na de vormgeving onderzocht te hebben – teksten zijn afgedrukt alsof ze nog in een werkdocument staan – de uitdaging een papieren algoritme samen te stellen te hebben vervuld, zijn er de woorden. De geschreven bijdragen, een verhaal, gedachte, een gedicht, zoals de bijdrage van Willemijn Kranendonk. Waar je volledig door geobsedeerd kunt raken. Zij schreef een ‘Objectief wiskundig model’, waarin de regel ‘[[Het enige wat wij doen is het voorspellen van voorspelbaar gedrag]]’, genoeg zegt.
Het is een spiegel die men voorgehouden krijgt, zoals uit de bijdrage van Pieter van de Walle, Sara Eelen en Sarabot blijkt. Waarvan de laatste, Sarabot, algoritmes zijn die de menselijke dichtkunst overbodig zou kunnen maken. Sarabot dicht: ‘rekken we elk punt van een kom / vormden en log zich wel / moest je delen van dagenlang / in waarde worden gedrukt / in schril contrast / met veel/ (…)’
Verbinding tussen woord en beeld
Joost Vormeer schreef het verhaal ‘Führerstandsmitfahrt’, dat aldus begint: ‘Stel je voor: op een ochtend in de zomer van ’95 komt Mark Henderson thuis na een lange nacht hakken in de Energiehal.’ Dit stel je je voor ,en het verhaal ontrolt zich als een trein. En een ‘Führerstandsmitfahrt’ is een treinreis met in de cabine een camera die eindeloze treinreizen opneemt, die afgespeeld wordt in de lege uren op tv. Tijdens het kijken naar zo’n treinreis ziet Mark zichzelf op een perron van een klein station in een bosrijk omgeving staan. Hoewel hij nog nooit in Duitsland is geweest, een geweldig verhaal. Jezelf tegenkomen in een wereld die uit algoritmes bestaat.
Elk nummer worden gelinkt aan een peter en een meter die het nummer ‘onder hun vleugels’ nemen, wat een bijzonder en vertrouwenswaardig gevoel geeft, een tijdschrift onder je hoede nemen, het koesteren, behoeden en vooruit helpen. Voor deze editie zijn dat de wiskundige en filosoof Jean Paul Van Bendegem en Spoken Word kunstenaar Hind Eljadid.
Kluger Hans vraagt van de lezer een actieve inzet, een onderzoekende geest en een combinatie van beiden, om de verbinding te maken tussen woord en beeld, tussen voor- en achterkant. Als een online-magazine maar dan op papier, een blad waar je niet zomaar doorheen bent, en dat is een heerlijkheid.
Verder bijdragen van Ella Bronder, Lotte Loncin, Leen Pil, Lieselot Mariën, Babeth Fonchie, Kate Dejonckheere, Andrea Koll, Levi Jacobs, Arno Boey, Esther De Someer en Ramy El-Dardiry. De kunstbijdragen zijn van Karel Koplimets en Sandrine Morgante, Yasmin Van ’tVeld schreef een begeleidend stuk over hun werk .
Kijk voor een abonnement en meer info op Kluger Hans
