Recensie door Wouter

De nieuwe bundel van dichter en journalist Hilbrand Rozema kent lange zinnen van weinig woorden. En zoals een Groninger betaamt, heeft die aan een half woord genoeg. Hoewel, weinig halve woorden, want Rozema floreert in taligheid. Dit brengt enerzijds prachtige constructies met zich mee, zoals de eenvoudige maar prachtige beginzinnen van de vierdelige cyclus ‘Losgeregende bloesems’: ‘Het licht van de zon / op de losgeregende bloesems.’ Anderzijds wordt Rozema’s beeldspraak soms diffuus door deze constructies: ‘Als grondgeboren slingeraap / op een avond de velden over gelopen.’

Rozema past in een traditie van christelijke dichters zoals Henk Knol, Lenze L. Bouwers, Koos Geerds en Huub Oosterhuis. Zijn journalistieke baan bij het Nederlands Dagblad (de spreekbuis van gereformeerd Nederland) heeft een duidelijke weerslag op zijn gedichten. Niet alleen zijn religieuze achtergrond, maar ook de journalistieke werkwijze klinkt door in zijn poëzie. Rozema’s gedichten zijn veelal poëtische reportages in een christelijk sausje over onder andere zijn Groningse geboortegrond, zijn voorouders, de reizen die hij maakte naar het buitenland en de kerkklok die uit de toren van Workum was gevallen. Ook al steekt hij zijn levensovertuiging niet onder stoelen of banken, nergens lees je belerende, prekende poëzie die een bredere kijk op het leven in de kiem smoort. Zij is eerder vitaal en helder genoeg om tot nadenken aan te zetten.

De bundel Slagveldtoerisme is opgedeeld in vier hoofdstukken. Hij begint met een poëtische contactadvertentie. Dit gedicht fungeert als een prima inleiding op het taalspel dat komen gaat. Rozema schuwt in zijn bundel geen enkel onderwerp. We worden meegenomen naar Overschild, Turijn, Antwerpen en Afrika en lezen over religie, kunst, oorlog en ziekte. Het zijn grote onderwerpen, maar juist de gedichten over zaken die zich dichter bij huis afspelen zijn de mooiste.

Deze persoonlijk gedichten lezen we voornamelijk in het eerste en laatste deel, getiteld ‘Begin’ en ‘Gebroken lampen’ en intrigeren. Bijvoorbeeld de beginzinnen van het prachtige gedicht ‘Schoolplein’: “Op het schoolplein, vroeger, wilden de knikkers / naar het middelpunt. Ze tikten elkaar aan / en cirkelden als moleculen van geluk // de potkuiltjes binnen van aangestampte modder.” In het laatste deel staat het  driedelige gedicht over het kerkje in het Groningse dorpje Overschild dat gesloten wordt: “De dichters komen afscheid nemen. We roken wat / en schoppen moe tegen de grond.” Deze poëzie is zintuiglijk, komt soms heel dichtbij en is even meedogenloos als meegaand.

In de middelste delen, die ‘Reizen’ en ‘Slagveldtoerisme’ zijn getiteld, is de toon afstandelijker. Hier trekt de geschiedenis voorbij en de dichter neemt een meer observerende houding aan. In deze delen worden de slagvelden besproken. De ongebreidelde waarheid komt aan het licht en staat in schril contrast met de werkelijkheid dicht bij huis. Dat deze waarheid omhelsd wordt door de persoonlijke gedichten uit het eerste en laatste gedeelte, maakt het geheel uiterst kwetsbaar. En dat is misschien wel het beste woord voor deze bundel: hij bevat kwetsbare poëzie.