Helle Helle – Als je wilt

Dit ben ik niet

Recensie door Huub Bartman

Twee mensen, een man van 48 en een vrouw van 38, verdwalen onafhankelijk van elkaar tijdens een trainingswandeling in een bos in Jutland. Hij heet Roar. Zij is naamloos. Hij is de verteller, de ik-figuur. Na een toevallige ontmoeting gaan zij samen op zoek naar een uitweg. Tevergeefs. Zij is de sportiefste van de twee. Als hij pijn aan zijn voet krijgt, verzorgt zij hem. Tegen zonsondergang vinden zij een verlaten hut waar ze besluiten de nacht door te brengen. Zij vertelt hem haar levensverhaal: haar mislukte relaties, haar verblijf in de hippie-achtige setting van een woongroep. Van hem komen we in dat opzicht vrijwel niets te weten, behalve dat hij vrijgezel is. De volgende dag gaan ze weer op zoek naar een uitweg uit het bos, opnieuw zonder resultaat. Wel vinden ze een huisje, bewoond door kinderen en niet aanwezige of in ieder geval onzichtbare ouders. Zij besluiten zich niet aan de kinderen op te dringen en slapen in de schuur bij het huisje. Zij is inmiddels flink ziek geworden door het drinken van vervuild water en het eten van bedorven waar. Hij verzorgt haar zo goed mogelijk. De volgende dag blijkt dat ze niet ver van een bushalte zijn die hen naar de beschaafde wereld kan brengen.

In die twee dagen en nachten is er veel gebeurd tussen deze twee mensen, maar wat precies, blijft onduidelijk en is misschien ook niet zo belangrijk. Haar levensverhaal staat centraal in het boek. Het boek is opgezet als een raamvertelling waarin de verteller zowel de proloog als de epiloog opent met de woorden: ‘. Ik sta niet zo achter een boom in het bos.’ en ‘. Ik zit niet zo met een slapende vrouw in het bos.’ Het gaat niet om hem, hij is slechts klankbord.

Helle Helle staat bekend om haar minimalistisch realistische manier van schrijven. Met zo weinig mogelijk woorden tracht zij grote zaken te vatten. Het is geschreven in korte, trefzekere zinnen, bijna staccato. Gevoelens van liefde of het ontbreken daarvan worden nergens als zodanig beschreven, maar wel kenbaar gemaakt in de beschrijving van kleine dagelijkse tafereeltjes. Haar verliefdheid op Christian, een jongen uit haar woongroep, wordt duidelijk gemaakt aan het feit dat zij zich voortdurend in de spiegel bekijkt met in haar achterhoofd de gedachte: ‘Hoe zal hij vinden dat ik er uitzie?’ Zij zoekt haar eigen identiteit in zijn ogen. Als zij hem tenslotte zes jaar later bij toeval in Berlijn ontmoet, en hij met haar een relatie aangaat, treedt zij vooral binnen in zijn wereld met zijn zoontje, zijn bedrijf, zijn moeder, zijn huis en zijn spullen.

Als de liefde later is bekoeld en haar eigen gevoelens en persoonlijkheid weer meer aandacht vragen, wordt dit duidelijk gemaakt aan de hand van de verkeerde cadeautjes die zij van hem krijgt en aan haar irritatie over zijn lach, die al te zeer lijkt op de lach van zijn moeder. Zij is zich steeds meer bewust van het feit dat zij eigenlijk zijn gevangene is en dat ontsnappen nauwelijks mogelijk is. Dit is eigenlijk het centrale thema van het boek. Het feit dat zij verdwaald is in het bos, lijkt dan ook geen toeval te zijn. Het is een poging te ontsnappen aan haar gevangenschap. Of dit voor de verteller, Roar, ook zo is, blijft onduidelijk. Hij lijkt een soort onpersoon, alleen maar noodzakelijk om haar verhaal te kunnen vertellen. Eigenlijk zegt hij het ook zelf door telkens te beginnen met: ‘.’

Het is fascinerend te zien dat het centrale thema van het boek heel realistisch wordt beschreven juist door de zeer gedetailleerde beschrijvingen van Helle Helle van doodgewone kleinigheden die schijnbaar niet ter zake doende zijn. Het wordt op deze wijze ontdaan van alle romantiek en dramatiek. Het wordt heel doodgewoon, heel ordinair en daarin schuilt misschien wel het echte drama. Dit alles wordt nog versterkt door de absurde setting van de situatie in het bos. Helle Helle heeft een bijzonder boek geschreven dat het verdient gelezen te worden.

 

Omslag Als je wilt - Helle Helle
Als je wilt
Helle Helle
Vertaling door: Kor de Vries
Verschenen bij: Querido
ISBN: 9789021457581
160 pagina's
Prijs: € 18,99

Meer van Huub Bartman:

Verdomme...!

Over 'De schaduw van een vriend' van Maarten Asscher

Recent

23 maart 2023

Elke editie is een verrassing en nodigt uit tot kijken lezen kijken

Over 'Kluger Hans #43 / Huid' van Redactie: Yasmin Van 't Veld, Dorien Couton, Hans Depelchin e.a.
22 maart 2023

Driewerf rosé!

Over 'Flessenhart' van Robert Schuit
21 maart 2023

Alles geschreven...

Over 'Cinemascope' van Gerrit Brand
16 maart 2023

Diepzinnigheid in weerbarstige verhalen

Over 'Kilometer 101' van Maxim Osipov

Verwant