Gijs Ijlander – Wildzang

Het boerenleven een aflopende zaak

Middelpunt van het boek is boerderij Wildzang, die als een landmerk in het verstedelijkte Noord-Hollandse landschap staat en opgeslokt wordt door de oprukkende nieuwbouw. De verbitterde oude Berkhout probeert elke verandering tegen te houden en zou het liefst zien dat een van zijn twee zoons het boerenbedrijf overneemt zodat hijzelf rustig zijn oude dag in een zijkamertje kan slijten. De oudste is echter naar Nieuw-Zeeland geëmigreerd en de jongste, de dwarse Bertus, zou eigenlijk in Portugal een huisje opknappen om daarin een lifestyle boek te schrijven, maar hij verkocht het huisje om weer iets anders op te knappen en is langzamerhand een projectontwikkelaar geworden. Er zijn drie partijen die om Wildzang vechten: de gemeente IJlandspolder, een project-ontwikkelaar en monumentenzorg. De gemeente wil er een paradepaardje van maken onder de naam Wiltsangh, een vastgoedonderneming wil er veel geld mee verdienen en monumentenzorg wil het beschermen.

Het boek begint met Bertus die in het vliegtuig naar huis zit omdat zijn vader in een verzorgingstehuis is opgenomen. Er moeten knopen worden doorgehakt over de bestemming van de boerderij. De zaken in Portugal gaan niet naar wens. Bertus heeft uiteindelijk geen toestemming gekregen van Europa om het appartementencomplex in een natuurgebied neer te zetten, maar daarover niets tegen zijn vrouw Ingrid gezegd.
Bertus neemt voor enkele dagen zijn intrek in de boerderij. Hij slaapt in de oude bedstee. Zijn zorgen worden aangewakkerd door vreemde geluiden gedurende de nacht en nog meer als de volgende dag de knechtenwoning gekraakt blijkt door de jonge moeder Ellen, die met haar twee kinderen uit de nieuwbouwwijk komt en huwelijksproblemen heeft. Het is net de tijd dat de schapen lammetjes moeten krijgen. Bertus kan zijn zorgen mooi loslaten bij de dieren en door te sleutelen aan de oude tractor.

IJlander weet het aflopende boerenleven overtuigend neer te zetten en de spanning vast te houden. De verhouding van Bertus tot Ellen is heel kwetsbaar. Het is niet geheel duidelijk wat de rol is van haar man Fred, die ook op de huizenmarkt actief is. Is er sprake van een zware relatie-crisis, die Ellen noopt om met haar twee zoontjes het huis te verlaten of wordt zij door Fred als pion gebruikt om Bertus uit de boerderij te krijgen? Het verhaal zit gedegen in elkaar en de realistische stijl past goed bij de inhoud. De ontwikkelingen worden knap gedoseerd. De doorleefde indruk heeft misschien te maken met de uitspraak van de schrijver in de Verantwoording, namelijk dat alles gebeurd is, al zegt hij daar verder niets over.

Wildzang gaat over snelle culturele veranderingen, de twijfel aan het nut daarvan en de moeite zich daaraan aan te passen. Vader Arie wil dat alles op de oude manier doorgaat, broer Siem wil een grootschaliger bedrijfsvoering en vertrekt naar het buitenland en Bertus weet niet goed wat hij moet doen. Hij is ooit in de reclame-wereld begonnen, maar heeft zich daaruit teruggetrokken vanwege de verzakelijkte sfeer en zijn werk in Portugal is ook op een fiasco uitgedraaid. De ontworteling is sterk voelbaar als hij een ronde maakt over het grasland rond de boerderij dat begrensd wordt door nieuwbouw en doorkruist door een snelweg. ‘Verkoop de boerderij en zoek een plek waarmee je je wel kunt verbinden,’ zegt een zwakke stem in hem, die echter overschreeuwd wordt door andere. Als Bertus met autopech langs de snelweg staat stelt hij vast dat er in dit land niets meer te lachen valt.
‘Grijs en vreugdeloos was dit landschap van asfalt en beton, grijs en vreugdeloos was het leven hier. Hij keek naar de gespannen gezichten van voorbijrazende bestuurders, gevangen in hun wereld van wat moest en wat niet kon, op weg naar hun kleurloze woninkjes.’

Bertus is een eenling in gevecht met de instanties; de spreekwoordelijke koppige boer, die voelt dat alles hem wordt afgenomen, zijn verleden, zijn toekomst en zelfs de lucht, op het moment dat Ellen een sigaret opsteekt. De bestemming van de boerderij raakt aan de onzekere bestemming van zijn eigen leven. Het zijn uiteindelijk de omstandigheden die de beslissing nemen.

 

Omslag Wildzang - Gijs Ijlander
Wildzang
Gijs Ijlander
Verschenen bij: Cossee
ISBN: 9789059362772
270 pagina's
Prijs: € 18,90

Om Literair Nederland draaiende te houden, zijn wij afhankelijk van vrijwillige bijdragen. U kunt ons steunen via de rode knop. Waarvoor onze hartelijke dank!

Recent

6 juni 2023

Verloren in virtuele escapades

Over 'De lokroep van Elysium' van Ilmar Taska
5 juni 2023

Sms-taal relativeert zelfmedelijden

Over 'Uitzicht van dichtbij' van Megan van Kessel
3 juni 2023

Jonge activisten bieden hoop

Over 'De toekomst is van ons' van Samuel Hanegreefs
2 juni 2023

Voorspelbaar, maar toch boeiend

Over 'Hoeveel ik van je hou' van Esther Freud
1 juni 2023

Aleid Truijens schrijft monumentale biografie Hella Haasse

Over 'Leven in de verbeelding ' van Aleid Truijens

Verwant