De roman Met iedere regendruppel huilt mijn mislukte leven in de natuur is het vierde boek van Gerardo Soto Y Koelemeijer, wiskundedocent in Leiden met een eigen uitgeverij, Anabasis.
Het boek gaat over Pieter Heuvelburcht, een depressieve, eenzame wiskundedocent, werkzaam in een onderwijssysteem dat zijn tol eist. Dan valt de druppel die de emmer doet overlopen en kan Pieter het simpelweg niet meer opbrengen om zijn bed in te ruilen voor het klaslokaal. Hij neemt ontslag. 

Het eerste deel van het boek is voornamelijk een kritiek op het Nederlandse onderwijssysteem. Pieter signaleert dat docenten onder de maat presteren, leerlingen ongemotiveerd zijn, de werkdruk te hoog is en de schoolleiding te star. Ondertussen leer je de hoofdpersoon kennen als een intelligente man die gebukt gaat onder dit systeem. De hierdoor ontstane neerslachtigheid versterkt zijn al bestaande depressie, eenzaamheid en alcoholverslaving. Daarbij is hij suïcidaal en rouwt hij nog steeds om een oude vriend die vijftien jaar eerder plotseling overleed. 

Plot van secundair belang

Nadat Pieter ontslag heeft genomen als wiskundedocent vertrekt hij naar Madrid. Hij hoopt dat een nieuwe omgeving hem goed doet, een laatste poging om wat van het leven te maken. In Madrid ontmoet hij andere mensen en gaat hij sporten. Totdat hij hoort dat het niet goed gaat met zijn oom en terugkeert naar Nederland, waarbij nare herinneringen stevig opspelen.
Het plot van het boek lijkt echter van secundair belang te zijn. De lezer wordt voornamelijk meegenomen in de psyche van de hoofdpersoon. Je leest veelal over een lijdensweg, over twijfels en angsten, verlangen en hoop, falen en uitputting. 

Een lijdensweg die overtuigend is opgeschreven. De strubbelingen veroorzaakt door een mentale ziekte zijn realistisch: de onzekerheid en angsten, het terugvallen in oude patronen, de vragen over het nut van het leven, het gebrek aan levenslust en het niet kunnen genieten van de dingen die wél goed gaan – allemaal kenmerken van een depressie die de boventoon voeren. Maar door het ontbreken van een interessant plot, tezamen met de sterke focus op de mentale gesteldheid van het hoofdpersonage, is het een repetitief verhaal. Telkens opnieuw start de klaagzang, tot het zeurderige aan toe. Dat is weliswaar realistisch – depressie zou je kunnen beschrijven als een terugkerende klaagzang – maar maakt de roman nogal zwaar. 

Voor mensen die in aanraking zijn gekomen met depressie zal Met iedere regendruppel huilt mijn mislukte leven in de natuur herkenbaar zijn. Voor degenen die er minder bekend mee zijn, kan de roman er beslist inzicht in geven. 

Hinderende optelsom

Hoewel het boek prima leest, is het soms struikelen over kleine tekstuele oneffenheden. Op zichzelf zijn deze niet zo schokkend, maar als optelsom gaat het hinderen. Twee voorbeelden: 

Als Pieter in de metro in Madrid zit, omschrijft hij de coupé als volgt: ‘De coupé waarin ik me bevind is een bijenkorf; elke halte stappen meer mensen in dan uit, met als gevolg dat na de derde halte iedereen wordt geplet, als sardines in een blik. Zwetende lijven wrijven tegen elkaar, onfrisse geuren vermengen zich met de hete lucht die de ruimte in wordt geblazen. Er is nauwelijks genoeg zuurstof voor iedereen. Wat een mensenmassa, wat een mix van culturen. De meerderheid moet van Zuid-Amerikaanse origine zijn. Maar wat een hitte, het lijkt wel een sauna.’ De metro-coupé wordt in een enkele alinea beschreven als een bijenkorf, een blik sardines én als een sauna. Los van het overschot aan beeldspraak zijn bijenkorven, blikken sardines en sauna’s maar lastig met elkaar verenigbaar. 

Een ander voorbeeld: Pieter is in het snikhete Milaan en heeft op een gegeven moment dorst. Zijn mond is ‘zo droog als gort’, maar hij bestelt een espresso: een sterke koffie van 30 milliliter waarbij de tannines menig mens doen snakken naar een glas water. Maar Pieter niet, hij lest zijn dorst ermee. 

Koelemeijer schetst een degelijk beeld van de impact die een depressie, eenzaamheid en suïcidale gedachten, op een mens kan hebben. Het resultaat is een zwaarmoedige vertelling.