‘Dames en heren, graag uw aandacht voor onze fantastische goochelaarrrr…..’ – er klonk een roffeltje – ‘Selath van Etelim.’ Als Laura en Bruno in het Archeon met hun ouders een bezoek brengen aan Circus Kronos, worden zij door Selath ‘als vrijwilligers’ naar voren geroepen om deel te nemen aan zijn bijzondere verdwijntruc. Dit heeft rampzalige gevolgen. Na het uitspreken van een magische spreuk zijn de kinderen verdwenen en Selath is niet in staat hen weer terug te toveren. Zij blijken te zijn weggetoverd, ongeveer 2500 jaar terug in de tijd, naar de Griekse stad Milete aan de huidige Turkse kust. Vanaf dat moment ontvouwt zich een heerlijk avontuur waarin de kinderen proberen terug te keren naar hun ouders in hun eigen tijd, terwijl Selath verwoede pogingen doet de kinderen weer terug te toveren voor de ouders ontdekken dat de kinderen echt weg zijn.
De actualiteit van de oude Grieken
Op speelse wijze geeft Erno Eskens in De kinderen van Chronos aan jonge mensen een inkijkje in de wereld van de Griekse filosofie uit de klassieke oudheid. Marthe Kerkwijk heeft het verhaal door haar illustraties in een fantasierijk en magisch jasje gestoken. Door het verhaal zich te laten afspelen op twee niveaus – onze eigen tijd en de wereld van de klassieke oudheid – sluit het goed aan bij de belevingswereld van kinderen en kunnen zij zich identificeren met Laura en Bruno. Eskens wil kinderen met dit boek niet alleen wijzen op het unieke karakter van de Griekse filosofie, maar hen ook doordringen van de actualiteit daarvan. Vragen over mensenrechten, slavernij, democratie en emancipatie staan centraal. De kinderen krijgen hier in hun zoektocht als vanzelf mee te maken. Dat Thales van Milete, gezien het tijdsverschil, Socrates nooit heeft kunnen ontmoeten, is voor Eskens geen probleem. Het gaat hem immers niet om een historische reconstructie.
Een wonderlijke zaak
In Milete maken de kinderen kennis met de filosoof Thales. Hij geldt als een van de eersten, die op rationele basis natuurverschijnselen trachtte te verklaren. Met berekeningen had hij de zonsverduistering van 28 mei 585 voor Christus voorspeld. De wereld van de oude Grieken was toen echter nog doordrenkt van het magisch denken. Toen zijn voorspelling uitkwam, geloofde dan ook niemand dat zijn berekeningen werden bevestigd. De mensen waren bang en weten het aan zijn toverkracht. Zij eisten dat hij de zon zou terugtoveren. Thales zwaaide wat met een stokje, zei: ‘Simsalabim’ en ja hoor, de zon kwam weer terug. Thales was de held. Als beloning kreeg hij van de koning van Milete de gouden drievoet van Helena, de mooiste vrouw van Griekenland. Deze drievoet was in de netten terechtgekomen van de vissers van het eiland Kos. Op de drievoet behoorde eigenlijk ook een gouden schaal. Deze hadden de vissers echter niet gevonden. Volgens Thales hadden zij de schaal achterovergedrukt.
Het orakel van Delphi had bepaald dat de drievoet met schaal gegeven moest worden aan de wijste man van Griekenland. Thales accepteerde de schaal, maar zei dat wijsheid een veranderlijk begrip is: ‘Vandaag ben ik misschien de wijste man van Griekenland, maar ben ik dat morgen nog?’ Hij kreeg toestemming van de koning om op zoek te gaan naar de schaal en te onderzoeken of er nog een wijzer man in Griekenland gevonden kon worden. Aan hem moest hij dan, in overeenstemming met de uitspraak van het orakel, de drievoet samen met de gouden schaal overhandigen. Thales vertelt de kinderen dat de drievoet ooit van Apollo is geweest, de god van de maat der dingen, dus ook van de tijd. Door de schaal aan te raken zou je in de tijd moeten kunnen reizen. Hij ontfermt zich over de kinderen en samen besluiten zij op zoek te gaan naar de schaal.
Op avontuur met Thales van Milete
Hun zoektocht naar de vissers leidt hen naar Athene waar zij in contact komen met de grote filosofen uit de Griekse oudheid, Socrates, Plato en Aristoteles, maar ook met markante figuren als de cynicus Diogenes, de spottende komediedichter Aristophanes en de grote wetgever Solon. Tijdens al die ontmoetingen stuiten Laura en Bruno, die door de Grieken als barbarenkinderen worden gezien, op actuele vragen, die te maken hebben met individuele vrijheid en gelijkheid, – waarbij vooral Laura stevig van zich af bijt -, op vragen over het goede bestuur met Solon, maar ook op meer filosofische vragen naar kennis van de werkelijkheid, naar aanleiding van het verhaal over de grot van Plato.
In het verhaal zitten alle elementen die er een spannend geheel van maken. ‘Hoe komen de kinderen weer terug in hun eigen tijd?’ en ‘slaagt de goochelaar erin ze op tijd terug te toveren voor er paniek uitbreekt bij de ouders?’. Er komen heel verschillende types in voor: boeven (de vissers van Kos), een komische figuur (Diogenes), een trouwhartig type (Thales) en een kletskous met een aardbeienneus (Socrates). Er zit magie in bij de priesteres van het orakel van Delphi. Laura en Bruno botsen voortdurend met de normen en waarden van de oude Grieken. Het boek biedt hierdoor voor volwassenen veel aanknopingspunten om met kinderen tot een goed gesprek te komen.
