Het omslag en de omvang wekken de indruk van een graphic novel. Maar nee, Nerds! is een gewoon leesboek dat hier en daar ondersteund wordt door cartoonachtige tekeningen en ‘verdiepende informatie’ in grijze kaders. Sterker nog, halverwege Nerds! wordt duidelijk dat de term graphic novel voor echte nerds werkelijk uit de gratie is: een ‘aanstellerig woord voor dikke, serieuze strip’ dat gebruikt wordt door mensen die ‘niet durven zeggen dat ze een strip hebben gelezen’. Je leest een strip of een comic of een manga. Zo schrapt een echte nerd de term graphic novel uit zijn woordenboek en legt hij ondertussen voor niet-ingewijden fijntjes uit wat nu precies het onderscheid is tussen strip, comic en manga. Schrijft u mee: een comic is een Amerikaanse strip, een strip een Europese strip en de manga komt uit Japan. En dan is dit nog slechts een onderscheid gebaseerd op geografie.
Encyclopedische kennis van de nerd
Nerds! is vooral een vrolijk en humoristisch boek. Emilio Guzman, cabaretier, en Thijs van Domburg, voormalig cabaretier, pakken het onderwerp luchtig, persoonlijk en gedegen aan. De eerste vraag die zij willen beantwoorden is wat nu precies een nerd is. Zelf noemen zij zich hipster-nerds, die zijn op sociaal vlak ‘over het algemeen iets behendiger dan de gemiddelde nerd. De hipsternerd houdt vooral van complexe bordspellen, retrogames en indiefilms.’ Verder zijn er onder andere de metal-nerd, de game-nerd en de otaku (een nerd die van Japanse nerdy dingen houdt). Was vroeger nerd een scheldwoord, nu is toch eerder een compliment. Dat is wat dit boek de lezer ook leert: veel nerdhobby’s en interesses zijn minder obscuur dan een buitenstaander wellicht denkt, een breed publiek laaft zich inmiddels aan nerdy interesses. Denk hierbij aan films als Superman, Batman, X-men, Avengers, die begonnen als comic, sommige zelfs voor de Tweede Werelddoorlog, maar die als blockbuster een breder publiek bereiken.
Naast een vrolijk en humoristisch boek is Nerds! een encyclopedie én reisgids. Alle soorten nerdhobby’s en nerdgenres worden uitgebreid beschreven, je leert er, zoals dat bij een encyclopedie hoort, toch iets van. Wat is bijvoorbeeld het onderscheid tussen een nerd, knurd of geek? Wat is het onderscheid tussen een Marvel-fan of een DC-fan? Als het met weetjes te gek wordt, lassen Guzman en Van Domburg een ‘nerd-alert’ in, een adempauze voor de gewone lezer.
Weekendje larpspelen
Vervolgens nemen Guzman en Van Domburg de lezer mee naar plekken waar nerds graag komen: beurzen (voor games en comics) en larp-verenigingen. Larp-verenigingen koesteren het kind in ons dat vroeger graag verkleed als ridder, indiaan of cowboy de buurt onveilig maakte met zijn rubberen zwaard, klappertjespistool of pijl en boog. Hier verzamelen volwassenen zich die, verkleed als fantasyfiguren, met elkaar een spel spelen, waarin land veroverd wordt en tegen elkaar gevochten wordt. ‘Zo’n larp-vereniging is een hechte gemeenschap en bestaat vaak uit spelers die elkaar al heel lang kennen.’ Guzman en Van Domburg maken het allemaal mee: ‘En als je dacht dat nerds niet van sport houden moet je zeker eens gaan larpen: aan het eind van de dag ben je helemaal kapot. Niet alleen wordt er tijdens zo’n queeste net als in The lord of the Rings heel veel gewandeld, al die gevechten gaan je ook niet in de koude kleren zitten.’ Er zijn larpspelen die een week kunnen duren.
Bovenal blijft de nerd het liefst thuis, omringd door zijn spullen, zoals dat op het omslag heel precies wordt afgebeeld. Games, bordspelen, comics lezen of series kijken. ‘In het huis van de nerd is alles meestal zo ingericht dat niets zijn liefhebberijen in de weg staat.’ Bij de inrichting van zijn huis, is zijn hobby leidend, eventuele huisgenoten zijn gedwongen dit te accepteren. Verzamelen hoort bij een nerdactiviteit. Of het nu comics, action-figures of Warhammer-miniatuurtjes zijn, stel telkens de vraag, zeggen Guzman en Van Domburg: is het echt een verzameling of heb je er gewoon veel van? Heb je er tijd voor, hoeveel ruimte heb je, heb je het geld er wel voor over en hoe graag wil je het nou echt hebben? Wie een beetje verzamelaar is, kent de dilemma’s.
De Nerd viert de verbeelding
Soms is Nerds!, hoe onderhoudend en bij vlagen grappig, toch een beetje als die man die je aanschiet op een borrel met een geslaagde openingszin maar je vervolgens niet meer loslaat en overlaadt met een teveel aan weetjes. De schaduwzijde komt nauwelijks aan de orde. Bij nerds kun je ook denken aan gameverslaving, aan de zonderling die zich terugtrekt op zijn kamer, sociaal verkeer vermijdt, geen relaties aan durft of kan gaan. We zien eigenlijk vooral de vrolijke kant, want wat Nerds! duidelijk maakt, is dat een echte nerd de verbeelding viert en kiest voor een kleurrijk, wellicht zelfs een wat meer overzichtelijk, bestaan.
Stilistisch is het boek vlot geschreven. Ook dat de auteurs zichzelf in de derde persoon opvoeren stoort niet: ‘[Thijs] is getrouwd met een vrouw die grotendeels dezelfde hobby’s heeft als hij, dus als Thijs een Transformer of Ninja Turtle wil kopen, is er niemand die hem tegenhoudt.’ Duidelijk is dat Guzman en Van Domburg bijzonder veel plezier moeten hebben gehad bij het maken van dit boek. Helder wordt ook dat in ons allemaal, al is het maar met één been, een nerd huist.
Toch wringt het. Hoewel de auteurs graag niet-nerds willen aanspreken, lijkt Nerds! vooral voor de liefhebbers. Wil je eindelijk weten hoe het nu zit met al die Star Warsfilms en in welke volgorde je ze moet bekijken, of ‘alles’ over Star Trek en trekkies, dan is dit je boek.
