‘De dingen waar we zelf niets van begrijpen zijn het moeilijkst te vertellen.’ Dit is de laatste zin van het eerste hoofdstuk van De verborgen dochter van Elena Ferrante. De 47-jarige Leda is na een korte strandvakantie weer thuis in Florence en ligt met een onverklaarbare wond in haar zij in het ziekenhuis. Vervolgens gaan we een paar weken terug in de tijd. Het is zomer en Leda gunt zichzelf een strandvakantie van haar werk aan de universiteit. Met veel innerlijke monoloog vertelt ze het verhaal dat zo moeilijk te vertellen is. Het is een biecht van een moeder met een groot innerlijk conflict: de kwelling van het moederschap en de drang om een onafhankelijke vrouw te zijn. 

Leda, echtgenote van een professor, wilde toen ze jong was zelf graag studeren maar kreeg in plaats daarvan kort na elkaar twee dochters, Bianca en Martha. Ze voelde zich opgeslokt door de druk van de opvoeding en werd geleefd door haar kinderen. Toen ze het gezin verliet waren ze nog klein. Drie jaar later kwam ze terug omdat ze zich nutteloos voelde. ‘Ik heb me erbij neergelegd dat ik zelden voor mezelf leefde en meestal voor de twee kinderen… dat ging me op den duur steeds beter af.’ 

Opgeluchte moeder

Ondertussen is Leda gescheiden en docent aan een universiteit en wonen haar twee jong volwassen dochters bij hun vader in Canada. Ze bellen hun moeder regelmatig, wat bij Leda irritaties oproept. Ze heeft weinig op met hun gebabbel. ‘Toen mijn dochters naar Toronto verhuisden, waar hun vader al jarenlang woonde en werkte, ontdekte ik met gegeneerde verwondering dat ik helemaal geen verdriet had maar me opgelucht voelde, alsof ik ze toen pas definitief ter wereld had gebracht.’

Tijdens haar strandvakantie leest, werkt en zont ze dagelijks op het strand dat bezocht wordt door verschillende Italiaanse gezinnen. Met niemand maakt ze echt contact, maar ze raakt geobsedeerd door een luidruchtige Napolitaanse familie. Vooral Nina, de jonge moeder die devoot met haar dochtertje speelt, heeft haar aandacht. Moeder en kind vertroetelen samen de pop van het kind alsof het een baby is. Dit schouwspel houdt Leda’s aandacht gevangen en voert haar terug naar haar jeugd in Napels en naar haar eigen moederschap. 

De herinneringen worden door Ferrante naadloos door elkaar geweven met het heden op het strand. Steeds als er iets op het strand gebeurt, moet Leda aan haar eigen leven, huwelijk, moederschap en dochters denken. Als enkele leden van de luidruchtige Napolitaanse familie contact maken met Leda ontstaan er gesprekken waardoor ze elkaar iets beter leren kennen. Op Leda heeft dit contact een ongunstige invloed. Belast door spijt en wroeging wordt ze in een neergaande spiraal gezogen en doet ze iets wat grote gevolgen heeft voor de Napolitaanse Nina en haar kind en uiteindelijk voor Nina’s relatie met haar man en hele familie.

Begrip voor onsympathiek romanpersonage

De thematiek in De verborgen dochter is, net als in al Ferrante’s boeken, de levens van vrouwen met negatieve gevoelens over vriendschap, huwelijk en het meest vernietigende: moederschap. Leda is gefrustreerd als echtgenote. ‘Liefde vraagt energie, die had ik niet meer. Als hij begon met strelen en kussen werd ik nerveus, voelde ik me een misbruikt stimuleringsmiddel voor zijn solitaire genot.’ Haar daden op het strand refereren wellicht aan een lege-nestsyndroom. Het maakt haar een onsympathiek romanpersonage, maar toch begrijp je als lezer haar beweegredenen. 

Ferrante weet te boeien met haar prettig toegankelijke stijl, veel oog voor details en natuurbeschrijvingen en een uiteindelijk intrigerende protagonist.  Ze durft woorden te geven aan onuitgesproken gevoelens die een waarheid blootleggen die voor veel moeders en vrouwen verontrustend en geruststellend herkenbaar is.