Een boek als bergplaats

Mathilde Berger heeft het diplomatenmilieu van Parijs verlaten om zich als boekbindster te vestigen in Monlaudun, in een steegje dicht bij een doorwaadbare plaats aan de rivier, een gezellig en veilig oord met een bakker, een horlogemaker, een kruidenierswinkel uitgebaat door twee zussen waarvan er een gek is, en een ouderwetse winkel van ijzerwaren. Iedereen houdt van haar behalve de twee oude vrijsters. Zij voelt er zich geborgen.

Zij heeft de stiel van haar grootvader geërfd en voortgezet. De auteur vertelt uitvoerig en nauwgezet hoe zij boeken ontkleedt, uiteenhaalt en opnieuw aankleedt en ze een nieuw leven bezorgt, hoe zij diverse documenten tot een enkel indrukwekkend sieraad omtovert.

Haar boekbinden wordt pas echt uitgebreid beschreven wanneer een vreemde onbekende ‘spectaculair knappe’ man haar een merkwaardig boek toevertrouwt dat erg beschadigd is en dat hij graag opnieuw en voortreffelijk ingebonden wil zien. Zij is erg onder de indruk van zijn kort verschijnen en totaal in de war wanneer zij verneemt dat de man op weg naar het station door een vrachtwagen is aangereden en sterft. Zij wordt verliefd op een dode man.

Telkens wanneer haar emoties een intense piek bereiken of er iets belangrijks gebeurt in haar zoektocht naar de identiteit van de man, krijgen wij een veelal behoorlijk passend citaat uit Cyrano de Bergerac van Edmond Rostand te lezen. Het fungeert als een soort klankbord, als een andere manier om een emotioneel geladen moment literair te projecteren en ietwat vergeestelijkt aan te vullen. Cyrano fungeert als een talisman, als een soort profane bijbel met brokjes tekst die bijwijlen profetisch lijken of verrassen omwille van het feit dat zij zo adequaat inspelen op wat daarnet gebeurde.

De vertaalster heeft zich daarbij gebaseerd op de vertaling van Laurens Spoor ( Bert Bakker,  Amsterdam 2003) zoals zij in de technische passages die uitvoerig, maar niet langdradig, ingaan op het boekbinden de adviezen van boekbindster Aira Muhonen heeft ingewonnen.

Bij het bericht van de tragische dood van de jonge man komt het verhaal pas goed op dreef. Het achtergelaten boek, dat alleen tekeningen en aquarellen bevat die een vreemd bouwwerk in een bos afbeelden, staat centraal. Het bergt enkele geheimen in zich, ondermeer in de vorm van een stukje houtskool en een briefje met enkele namen die in de rug van het boek zijn weggestopt of verdwaald wellicht.

Veel aandacht gaat naar het bewerken van het gehavende boek. Het is net niet te veel, maar die uitgebreide en precieze kennis verbaast wel enigszins tot we lezen dat Anne Delaflotte Mehdevi sinds 1993 in Praag woont en er als – inderdaad – boekbindster werkt. Zij werd in 1967 in Auxerre geboren en groeide op in Saint-Sauveur-en-Puisaye waar de beroemde Franse schrijfster Colette haar jeugdjaren doorbracht. Zij studeerde internationaal en diplomatisch recht en zang. Dit is haar eerste boek dat in 2008 bij Gaïa Editions, een niet zo bekende Franse uitgeverij, onder de titel Le relieuse du gué werd uitgegeven. Inmiddels verscheen er haar tweede roman getiteld Fugue.

Haar frisse en gevoelige stijl heeft iets typisch Frans in die zin dat er steeds wat poëzie om de hoek komt gluren, dat enige nostalgie aanwezig is en een vertederd mijmeren omtrent wat vroeger intens aanwezig was en nu verdwijnt of al verdwenen is. In die optiek doet haar roman denken aan het werk van Annie Ernaux en van Philippe Claudel wanneer hij meewarige herinneringen oproept.

Hoewel het geen thriller mag worden genoemd, toch heerst er enige spanning, want het precieuze en bijna magische aquarellenboek verwijst letterlijk en figuurlijk naar wat begraven ligt onder de stoflagen van de tijd. Het is bron van lichte intriges, raadsel en discrete wegwijzer naar ook alweer materiële verborgenheden en andere die met het wezen mens te maken hebben, met goed en kwaad en wat daartussen ligt.

De plot mag ik u niet verklappen. Net zoals alles wat in de roman gebeurt, is die plot niet echt opzienbarend, maar gewoon refererend aan droom en werkelijkheid, bijwijlen wat voorspelbaar en zelfs ietwat naïef. Toch boeit zowel de losse en ongekunstelde schrijftrant als de serene inhoud van vriendschap en welvoeglijkheid, van menselijke warmte.
Een kabbelend beekje lijkt het wel met enkele schilderachtige stroomversnellingen.

Een bestseller wordt het niet, daarvoor is het te sierlijk geschreven, te eenvoudig, te weinig lawaaierig, te verheven van gevoelens.

De boekbindster

Auteur: Anne Delaflotte Mehdevi
Vertaald door: Pauline Sarkar
Verschenen bij: Uitgeverij De Geus (2011)
Aanta pagina’s : 222
Prijs: € 17,90