Naar verluidt belanden er jaarlijks meer dan achthonderd manuscripten op de bureaus van Nederlandse uitgevers. Die, ook al willen de uitgevers je dat wel laten geloven, lang niet allemaal gelezen worden. Wie zijn of haar werk gepubliceerd wil zien, heeft meer aan een goed netwerk dan aan een stevige envelop. Je hoort weleens zeggen dat er in Nederland meer geschreven wordt dan gelezen. Dat er wel een miljoen mensen zijn die een boek zouden willen publiceren.
Ook dat is een markt. Er zijn bureaus, magazines en websites die de schrijver in spe vooruit willen helpen. En er zijn gevestigde schrijvers die niet te beroerd zijn om de amateurs van adviezen te voorzien. Op websites, zoals Stephen King dat doet. Of in boeken die als schrijfhulp worden gepresenteerd.
DBC Pierre (1961), die we vooral kennen als de auteur van Vernon God Little (2003), ontpopt zich op geheel eigen wijze als schrijfadviseur. In zijn nieuwste boek, met een titel die direct al een advies is: Laat ze maar denken dat je als schrijver geboren bent, geeft hij op een bijzondere manier een kijkje in zijn keuken. De ondertitel luidt: Een atypische schrijfgids, en atypisch is die zeker. Zo barstensvol ironie dat je niet zelden het gevoel hebt dat je voor de gek gehouden worden. Zie hem daar zitten: verwoed tikkend op zijn toetsenbord, voor zich uit murmelend: ‘Ik zal al die nepschrijvers eens een poepje laten ruiken.’
Doolhof
Dat gevoel bekruipt je tijdens hoofdstukken waarin hij je een doolhof instuurt waaruit geen uitweg mogelijk lijkt. Als hij het heeft over ‘de krakende kloof tussen conceptueel ideaal en existentiële chaos: waar geweld vermomd is als vrijheid, autocratie als democratie, verlangen als behoefte, verwijt als onschuld.’ Mooie zinnen, daar niet van. Maar ze bieden de lezer, de potentiële schrijver, weinig praktische handvatten.
Toch staan ze er wel degelijk in, de concrete adviezen. Zoals deze: trek je er niks van aan als je redacteur zegt dat je rekening moet houden met de markt. ‘De markt gedraagt zich als een school angstige sardientjes, zenuwpezende flitsen in de vorm van uitgevers die uitgevers volgen, agenten die agenten volgen die uitgevers volgen die uitgevers volgen (…). Laat ze hun gang maar gaan. Als de school op een dag achter jou aan zwemt zal hij vol hese stemmen zijn die zeggen dat ze altijd al geweten hebben dat jij de nieuwste hit was.’ Waarna DBP Pierre het belangrijkste advies geeft dat een beginnend schrijver kan krijgen: ‘De enige manier om te schrijven is je best doen.’
Drugs
Heel onorthodox is ook de manier waarop DBC Pierre aankijkt tegen het gebruik van alcohol en drugs. Vermakelijk is de manier waarop hij één voor één verschillende opwekkende middelen behandelt. Om af te sluiten met de meest verslavende van allemaal: het schrijven zelf.
Een van de meest aansprekende hoofdstukken is die waarin de schrijver fictie en de waarheid tegenover elkaar zet. Waarin hij vertelt hoe huiverig hij is om echte gebeurtenissen in zijn fictiewerk op te nemen. Hij geeft voorbeelden van gebeurtenissen uit de werkelijkheid die een willekeurige luisteraar of lezer als fictie zou bestempelen. Eenvoudige voorbeelden, over iemand wiens motor was gestolen en die, toen hij na allerlei omzwervingen terugkwam, in een veel betere conditie was dan daarvoor. ‘Het is een ironie van de moderne tijd dat de ware realiteit vaak te onwaarschijnlijk is om in fictie te verwerken.’ Toen hij feiten verzamelde voor zijn debuutroman, over een schietpartij op een middelbare school in de VS, schrok hij zo van de waarheden achter wapencriminaliteit en doodstraf in de VS, dat hij ze niet durfde te gebruiken.
Het vergt enig doorzettingsvermogen om uit het driehonderd pagina’s tellende boek de tips en adviezen te destilleren waar een beginnend fictieschrijver echt iets aan heeft. Ze staan er wel in. Maar eigenlijk is het lezen van Laat ze maar denken dat je als schrijver geboren bent leuker als je je niet focust op schrijftips en je je in plaats daarvan laat meesleuren in die lawineachtige, ironische schrijfstijl van DBC Pierre. Dan krijg je in ieder geval een fraaie inkijk in de manier waarop híj schrijft, een succesvol auteur die in meer dan 43 landen wordt gelezen.
1 reactie
Leuke recensie!