Cynan Jones begint een naam te worden in de literaire wereld. De Welsche schrijver heeft een patent op zeer poëtisch taalgebruik en zegt nog meer met zijn witregels dan met wat hij wel beschrijft. Wie een spannend, wervelend verhaal verwacht, kan hier beter aan voorbij gaan. Een roman van Cynan Jones moet je savoureren. Lezen, herkauwen, overpeinzen. Eerder verschenen al De Lange Droogte en Inham bij Koppernik, twee werken waarmee hij heel wat literaire prijzen won. Met De wetten van Water gaat Cynan Jones verder op zijn beproefde elan.
Verontrustend toekomstbeeld
Het is een dystopische en verontrustende roman die helemaal past in het toekomstbeeld dat ons vandaag de dag wordt voorgeschoteld. Door klimaatverandering is drinkwater schaars geworden, het wordt beschouwd als het nieuwe goud. De stad – niet nader genoemd, maar tussen de regels door is Londen te herkennen – wordt voorzien van water door de Watertrein, die het doelwit is geworden van sabotage en overvallen. Zware bewaking is dan ook noodzakelijk. Om een oplossing te bieden voor het waterprobleem zal een gigantische ijsberg naar de stad worden gesleept. Daartoe wordt een ijsdok gebouwd, waardoor talloze woningen worden onteigend. Dat is zo’n ingrijpende maatregel voor veel burgers dat er talloze demonstraties volgen. Cynan Jones vertelt het verhaal van verschillende mensen die aan de zijlijn staan of wier levens op een of andere manier verstrengeld zijn met het watertekort en leren om te gaan met de gevolgen van een veranderde maatschappij, zowel de positieve als de negatieve aspecten daarvan.
De wetten van Water werd oorspronkelijk gebracht als twaalf luisterverhalen voor BBC-radio. Ze duurden elk vijftien minuten en gingen over het leven van verschillende mensen in de stad van de toekomst. Jones adapteerde de verhalen en maakte er een roman van. Het geheel is dus eigenlijk een verzameling van twaalf verhalen, ongeveer gelijk van lengte, waarin beschreven wordt welke rol het water speelt in het leven van de mens. In eerste instantie lijken de verhalen los van elkaar te staan. Maar of het nu gaat om een bewaker van de Watertrein, een professor die nieuw leven ontdekt in het ijs, een ouder wordende man die beseft dat hij zijn huis zal moeten verlaten of een journalist die alles verslaat, het water is de bindende kracht.
Minimalistische stijl
De stijl van Jones is minimalistisch te noemen, wat natuurlijk zijn handelsmerk is. Hij gebruikt opvallend veel witregels en probeert al het overbodige weg te laten zodat enkel de essentie bewaard blijft. Waar dat in zijn vorige romans uitstekend lukte, blijft de lezer hier af en toe met een leeg en verweesd gevoel achter. Stillicide is de Engels titel van het verhaal. Stillicidum, een doorlopend druppen van water, lijkt zich ook in zijn stijl te manifesteren. Druppelsgewijs stuurt hij poëtische zinnen op de lezer af. Maar er moeten natuurlijk genoeg druppels zijn om een plas te vormen. Het lijkt alsof Jones te veel heeft geschrapt, waardoor het ook veel vergt van de lezer. Het resultaat is een warrig amalgaam van poëtische zinnen waarbij het moeilijk wordt door de bomen het bos te zien. Daarnaast gebruikt hij nogal wat moeilijke en technische woorden (verwijzend naar verschillende chemische en biologische processen) waardoor de lezer opnieuw naar adem hapt.
Het is een negatief en pessimistisch toekomstbeeld dat Jones schetst. Uiteindelijk heeft de mens de aarde kapot gekregen en moet de gevolgen daarvan onder ogen zien. Het werk is fascinerend en zet zeker aan tot nadenken, maar het verhaal had meer kracht gehad met iets meer body. Toegegeven, de karakters zijn mooi in hun eenvoud en sterk in hun strijd met de natuur, hun strijd om te overleven, om liefde en verdriet een plaats te geven. Maar de combinatie van te veel suggesties en te weinig verbindende factoren, werkt niet overtuigend genoeg om aan De wetten van water dezelfde kracht en inhoud te geven als zijn vorige werken. Een lezer echt overtuigen kan alleen door de balans te vinden tussen vertellen, suggestie en schrappen. In De Wetten van water is iets te veel gesneden waardoor de lezer weliswaar gefascineerd achterblijft maar met een wrange nasmaak.
