In 2016 was in het Stedelijk Museum Alkmaar een expositie te zien van werk dat Pablo Picasso maakte toen hij in 1905 korte tijd in Schoorl verbleef. Hij was er naar toegelokt door de (aankomend) journalist Tom Schilperoort, die in Parijs met enkele Nederlandse schilders in de kringen van Picasso verkeerde. In Schoorl leerde Picasso Nelly Timmer, Schilperoorts vriendin, kennen. Zij zou de jonge vrouw kunnen zijn die hij op La belle Hollandaise afbeeldde. Al twintig jaar voor deze expositie schreef Kees Koomen het boekje Picasso in Holland. Daarin constateerde hij dat er de nodige vragen blijven bestaan over wat er in 1905 precies voorviel en dat onze fantasie het beeld zal moeten completeren. Christiaan Weijts vatte dat op als een uitnodiging. Het resultaat is de roman Furore.

Op zoek naar een inbedding van die reconstructie zal Weijts op de gedachte zijn gekomen dat het in 2055 precies 150 jaar geleden zal zijn dat Picasso Schoorl bezocht. Hij hangt Furore op aan een project om dat feit in 2055 toeristisch uit te buiten. De voorbereidingen daarvoor beginnen in 2054, het jaar waarin een groot deel van de roman zich afspeelt. Het is een tijd waarin razendsnel met de hyperloop naar Parijs gereisd wordt, een deel van Nederland weer ontpolderd is, het gewoon is om je met een hololens door je werk en het leven te bewegen en de vluchtingenstroom wordt tegengehouden door elektrozones. Twee vrienden, ondernemer Freek en kunsthistoricus Kris, werken in opdracht van Fransen en Chinezen aan een Picasso Xperience, een project waarin je vanuit zelfrijdende auto via Virtual Realitybril Picasso kunt zien lopen op plekken die hij in 1905 aandeed. Menige lezer zal zich bij zo’n uitgangspunt afvragen of het wel zo sterk is: zou een minuscuul detail uit het leven van Picasso in 2055 interessant genoeg zijn om daar 150 jaar na dato een toeristisch circus voor op te tuigen dat een internationale trekpleister moet worden?

Uitvreter

Freek is de man achter de technische ontwikkeling, Kris stort zich op het boven water halen van het werkelijke verhaal van Picasso en Schoorl. Zijn interesse geldt oorspronkelijk Picasso maar het is al snel de Nederlander Tom Schilperoort die hem meer boeit. Weijts heeft veel research gedaan en zijn personage Kris in staat gesteld een verhelderende biografie te schrijven. De roman Furore speelt zich daarmee af in twee tijdvakken, in 1905 (meer uitgebreid de tijd van 1882 tot 1930 dat Schilperoort leefde) en in 2054. In de roman zijn ze onderscheiden door de nummering van hoofdstukken en paragrafen, respectievelijk  in Romeinse en Arabische cijfers.

Schilperoort was de man op wie Nescio, volgens Enno Endt, De uitvreter baseerde. Hij was een bohemien die in Parijs met kunstenaars als Picasso en Nederlanders als Kees van Dongen en Otto van Rees omging. Schilperoort scharrelde in het begin zijn kostje bijeen met gelegenheidsstukjes voor kranten, maar ging later boeken schrijven, vooral over auto’s. Omdat zijn vriendschap met Picasso vrijwel meteen na ‘Schoorl’ bekoelde loopt dit biografische deel van de roman al snel weg van de aanvankelijke onderzoeksopdracht voor het Xperienceproject. Zozeer dat je je soms afvraagt wat deze Schilperoortbiografie nog te maken heeft met het 2054-verhaal. En er is meer dat dit Schilperoortdeel, hoe interessant op zich ook, niet volledig geslaagd maakt. Soms verliest Weijts zich via Kris teveel in details. Dat gebeurt bijvoorbeeld als hij op zoek gaat naar de omstandigheden waarin de foto is gemaakt waarop Picasso, Schilperoort en Nelly Timmer samen staan (hij is voor in de roman opgenomen). De maker ervan zou Schilperoorts broer Gijs geweest kunnen zijn, maar waarom moet daaraan worden toegevoegd ‘die later leraar Frans wordt (…) en in 1938 directeur wordt van de Gemeentelijke Handelsschool in Den Haag, in dat grote, kathedraalachtige schoolgebouw dat nog altijd op de hoek van (…) staat.’?

Stamcellen

Complexer is het deel van de roman dat in 2054 is gesitueerd, het jaar waarin Kris al die onderzoeken doet. Daarin tuimelen de verwikkelingen over elkaar. Met hun auto rijden Kris en Freek een jonge vrouw aan, Safa. Ze blijkt lid te zijn van de vlakbij gevestigde soefigemeenschap. Safa kan als gevolg van de aanrijding niet meer goed zien en komt terecht in de kliniek van Evy, de vriendin van Freek. Terwijl Freek en Kris zich in allerlei bochten wringen om de werkelijke toedracht van het ongeval te verhullen, ontdekt Kris ineens dat Evy bezig is met de ontwikkeling van een stamceltherapie met cellen van embryo’s die Safa’s gezichtsverlies misschien zou kunnen genezen. Daartussendoor loopt het Xperienceproject, waarvan de Chinezen uiteindelijk om ethische redenen afzien omdat ze ontdekt hebben dat Freek ook de ontwikkelaar is van Deep Undress, een techniek waarmee je op straat vrouwen virtueel kunt uitkleden. En er zijn politieke verwikkelingen waaraan partijen meedoen als de Liberale Democraten, de Digitale Democraten en Licht, de soefipartij, waarvan de leider wordt neergeschoten.

Projectiescherm

Zoals hiervoor gezegd: soms vraag je je af wat beide verhaallijnen die zover in tijd uit elkaar liggen met elkaar te maken hebben. Weijts doet pogingen om ze te verbinden door uitspraken als: ‘Misschien is het altijd al zo geweest dat het heden de plek lijkt waar de geschiedenis voltooid is, maar niet eerder werd dit zo versterkt doordat de wereld op zoveel plekken vooral nog het projectiescherm was van eerdere gebeurtenissen’. Of (sprekend over de soefibeweging): ‘Ik dacht opnieuw aan Tom. Ook in zijn tijd was er die drang geweest van allerlei idealisten om het anders te doen, om er uit te stappen, om terug te keren naar de natuur en aan je spirituele groei te werken’.
Die verbinding tussen 1905 en 2054 legt Weijts ook intertekstueel door het verhaal over 2054 te doordesemen met citaten of parafrases daarvan die ontleend zijn aan Nescio (‘Ik ben goddank helemaal niets’), Kees van Dongen (‘Zien is niet alleen een kwestie van kijken’) en Picasso (‘Als ik een wild paard schilder, zie jij misschien helemaal geen paard. Maar je zult hoe dan ook de wildheid zien’). Ook zijn er een paar parallellen die mogelijk bedoeld zijn om de verhalen te verbinden. Net zoals het de vraag is of Picasso of Schilperoort de vader is van de dochter die Nelly ongeveer negen maanden na Picasso’s bezoek in 1905 krijgt, zo dient zich die kwestie in 2054 aan als Evy zwanger is: is het van Freek of van Kris?

Ook de titel van de roman, Furore, verbindt de verhalen door de meervoudige betekenis van het woord. In het leven van de Parijse schilders staat het voor succes, furore maken. In beide geschiedenissen staat het begrip ‘furor’ ook nog eens voor woede, als Weijts zijn personages laat filosoferen over de dichtregel van Petrarca ‘Virtu contra furore prendera l’arme’ (deugd/moed zal de wapenen opnemen tegengeweld/woede). En tenslotte is er nog het plaatsje Furore in Italië, waar de soefiste Safa haar ‘bevrijding’ ervoer.

Kogel van rechts

Furore speelt zich dus af in geheel verschillende tijdvakken, 1905 en 2054. Maar voor de lezer is er natuurlijk nog een derde: de tijd waarin deze roman verschijnt en hij hem veelal zal lezen, en die zijn referentiekader is voor 1905 en 2054. Weijts maakt daar soms handig gebruik van door grappig aandoende verwijzingen. Zo vermeldt hij dat Kris verwekt werd in de nacht waarin de Notre-Dame in Parijs in brand stond (15 april 2019). En na de moord op de lijsttrekker – en beoogde premier – van de soefipartij, die inderdaad meteen aan de moord op Pim Fortuyn doet denken, heet het al snel dat ‘de kogel van rechts kwam’.

Met Furore heeft Weijts een intrigerende ‘uitvreter’ ten tonele gevoerd, maar het lijkt er toch op dat hij de uitnodiging die hij zag in het boekje Picasso in Holland wat te ruim heeft opgevat om de lezer steeds vast te houden.