Charles Ducal is geen onbekende in het Nederlandse taalgebied. Zijn gedichten domineren al twintig jaar de literaire scène en dat leverde hem in 2014 de titel ‘Eerste Dichter des Vaderlands’ van België op. Dat hij nu op 66-jarige leeftijd zijn eerste roman schrijft, is op zijn minst merkwaardig te noemen. Zijn romandebuut Kroniek van een verzonnen leven is er een vol platgetreden paden en herkenbare Vlaamse clichés, maar toch slaagt hij erin ontroering bij de lezer los te maken en er uiteindelijk een kleine parel van te maken.

De feiten
Kroniek van een verzonnen leven is niets meer en niets minder dan wat de titel brengt. Het werk put uit Ducals eigen leven en doet denken aan de oerdegelijke, uit Vlaamse kleigrond geschapen traditionele roman die we kennen van Streuvels, Teirlinck en Timmermans. Waar precies de autobiografische feiten ophouden en het verzonnen leven begint, houdt hij echter goed verborgen. Feit is dat Frans Dumortier, alias Charles Ducal, opgroeide in de jaren vijftig in een boerengezin, Germaanse filologie studeerde in Leuven en daarna 37 jaar les gaf aan een gerenommeerd college. Tijdens zijn studies was hij actief lid van de marxistische-leninistische beweging en hij werd een veel gelauwerd dichter. Tot hier de feiten.

Het verhaal
In Kroniek van een verzonnen leven groeit het hoofdpersonage Remi Dessein op in een streng, katholiek boerengezin in de naoorlogse jaren. Vader is hard en afstandelijk, voortdurend aan het werk, moeder runt het gezin met ijzeren hand. Alles wordt bepaald door gebod en verbod, door God,  zonde en schuldbesef. Op school blinkt hij uit en hij wil ook overal de beste in zijn. En dan zijn daar de eerste tekenen van een ontluikende seksualiteit. Seksualiteit zal ook zijn hele verdere leven bepalen. Als hij als elfjarige ’s nachts uit zijn kamer ontsnapt om een pornoblaadje te halen dat hij langs de kant van de weg heeft achtergelaten, is hij getuige van een brutale verkrachting die eindigt in een gruwelijke moord. Wat hij heeft gezien, zal hem zijn hele leven blijven achtervolgen, zijn schaamte voeden en zijn relatievaardigheden bemoeilijken. Kort daarna gaat hij op internaat. Ook daar is hij primus, blijft hij worstelen met zijn seksualiteit, maar is hij een eenzaat en kan hij enkel ‘vriendschappen’ opbouwen door medeleerlingen te laten afschrijven en te helpen.
In de beschrijving van het internaatleven komt Hugo Claus en zijn Het Verdriet van België de hoek omkijken.

Sporen van de werkelijkheid
En dan gaat Remi naar de universiteit waar hij Germaanse filologie studeert. Hij komt in contact met het marxisme en wordt één van de voorvechters hiervan. Zijn vriend en grote voorbeeld Joris overheerst zijn leven en beïnvloedt hem aan alle kanten. Zijn studies beginnen er onder te lijden, maar dan komt zijn grote prestatiedrang weer bovendrijven en hij ziet in dat zijn studies toch belangrijker zijn. Hij breekt ook met Joris die hem dat nooit meer zal vergeven. Remi wordt leraar en blijft 37 jaar lang Nederlands geven, terwijl zijn dichtbundels overal gelauwerd worden. Zijn zussen hebben kritiek omdat hij op een onverholen manier over zijn moeder en vader en over het huwelijk schrijft.
Wie bekend is met het werk van Ducal herkent hierin een knipoog naar Ducals eerste dichtbundel, het zeer cynische Het huwelijk.  Ook Remi’s huwelijk is niet het meest geslaagde, hij blijft immers worstelen met zijn seksualiteit en de gebeurtenis uit zijn jeugd. Pornosites, het liefst met brute verkrachtingsscènes, blijven zijn enige vorm van echte opwinding. Na een hardhandige ontmoeting met een prostituée komt hij echter in het reine met zichzelf. Het einde van de roman toont een gedementeerde Remi die door vrouw en kinderen wordt begraven.

Spotten met gemeenplaatsen
Ducal haalt dus alle clichés boven die in de Vlaamse literatuur de revue gepasseerd zijn: het oerkatholieke godsvrezende boerengezin uit de jaren vijftig, het door priesters gedomineerde internaatsleven, mei ’68 met de anti-Vietnambetogingen en de marxistische beweging, de linkse student die zich uiteindelijk settelt als rechtse modaalburger. Vlaanderen krijgt hier niet genoeg van, maar toch is het bij Ducal anders. Hij slaagt erin om de lezer te ontroeren. Dit doet hij op exact dezelfde wijze als in zijn gedichten. Een zeer poëtische, maar rake en treffende stijl met korte zinnen, to the point, wars van alle ballast. Hij weeft een fijn web van relaties, van oorzaak en gevolg. De manier waarop seksualiteit, het taboe daarop en het gruwelijke geheim dat Remi zijn hele leven meedraagt, de hele roman voortdurend onderhuids aanwezig is in kleine hints en verbloemde suggesties, tonen dat Ducal heel wat in de vingers heeft.  Het fijne raderwerk van een heel mensenleven van kind tot dood wordt op een subtiele, maar verbluffende manier getekend tegen de grote gekende achtergrond. Precies die herkenning en het verrassende van het leven daarin maakt van deze kleine roman een groot werk.